Asosiy aniqlash usuli. Asosiy yoki standart usuli maydalangan
don namunalarini elektr quritish javonida 130° li haroratda 40 daqiqa
davomida quritish usuli hisoblanadi.
Agar dondagi namlik miqdori yuqori bo‘lsa (18% dan ko‘p), unda
namlikni aniqlashni dastaw al quritish bilan birga olib boriladi.
Maydalangan yoki oddiy donni elektr javoni yoki boshqa apparatdagi
130° haroratda 40 daqiqa davomida quritib namlikni aniqlashga ruxsat
etiladi. Arbitraj tahlil va quritish javon va nam o ‘lchagichlari nazorat
tekshirishida albatta asosiy usulini qo‘llash zarur.
Asosiy usulda namlikni aniqlashda tahlil o ‘tkazish tartibi
quyidagicha. Yaxshi aralashtirilgandan keyin 100 gr donni o‘rtacha
namunadan ajratib olinadi va uni o‘ziga mos qopqoqli shisha idishga
yoki po‘kak bilan zich yopiladigan butilkaga joylanadi. Tahlilni
keltjrilayotgan namunalarning liarorati xona haroratiga to ‘g‘ri
kelganda boshlash mumkin.
Yanchishdagi yiriklikni bilish uchun tegirmoncha o‘rnatisbu Naiplikni aniqlashda don namunalari laboratoriya tegirmonchasida
yanchiladi. Chunki yandhilgan unning yirikligi donning quritish
darajasiga ta’sir etadi, shuning uchun yanchishdan oldin tegirmon-
chalami m a’lum yiriklikka mo'ljaliab o‘matiladi. Ushbu maqsadda
texnik torozida 50 gr don tortiladi, uni tegirmoncha orqali o‘tkaziladi
va ohngan mahsulotni elaklar to ‘plami orqali elanadi. DAST ga
binoan 0,8 mm uyali simli elakdan o ‘tkazilgan maydalangan don
bug‘doy uchun 60%, grechixa uchun 50%, suli uchun 30%, boshqa
don turlari (no‘xat) uchun 50% dan kam bo‘lmasligi shart.
Namunalarai tahlilda tayyorlash. Namunani yanchishdan oldin
tegirmoncha namuna qoldiqlaridan tozalanadi va tahlil qilinayotgan
don namunasidan bir qismi o'tkaziladi, so‘ng o‘rtacha namunadan
ajratilgan namunadan (100 gr) taxminan 30 gr don qismi bolinadi va
tegirmoncha orqali o ‘tkaziladi. Maydalangan don bonkaga toVkiladi va
qopqoq yoki p o ‘kak bilan zich yopib quyiladi. So‘ngra maydalangan
don sinchiklab aralashtiriladi va qoshiqcha bilan turli joylardan har
bin 5 gr ikki namuna olinib, temir byukslarga joylanadi. Byukslar
oldindan quritish javonida 105°S haroratda 1 soat davomida
quritilgan, eksikatorda sovutilgan va 0,01 gr aniqlikda texnik torozida
tortilgan bo‘lishi kerak.
Eslatma: vaqtni tejash maqsadida talabalarga oldindan quritilgan
va sovutilgan byukslar tarqatiladi.
Elektr quritish javonlarida quritib namlikni aniqlashda javonni
qizdirish uchun haroratni 105 °S gacha k o ‘tarishga 30 daqiqa, 130 °S
ga ko‘tarish uchun esa 40 daqiqa ketadi. Javonda haroratni pasaytirish
o ‘rtacha 10 °S dan oshmaydi.
SESh-3M da ish tartibi quyidagicha amalga oshiriladi. Ulagichni
“ulanadi” holatiga qo‘yiladi. Shunda signal lampochkasi qizil rangda
yonadi. Javon harorati 130 °S li belgiga qo‘yiladi, eshik ochilib,
buraladigan stol uyachalariga namunachali byukslar qo'yiladi
(qopqoqlari ochiq holda), shundan so‘ng eshikcha yopiladi. Javon
to ‘ldirilganidan keyin odatda harorat pasayadi, bunday bo‘lishini
signal lampochkasining qizil ranggi ko‘rsatadi. Javonda 130 °S
haroratga qo‘yish (signal lampochksi o'chadi) vaqti belgilanadi.
Quritish vaqtida termoregulyatoming to ‘g ‘ri ishlashi natijasida sij
lampochkasi gohida yonadi, gohida o‘chadi va shu bilan isitgichi
vaqti-vaqtida ulanishi va o‘chishini ko‘rsatadi (32-rasm).
signal
;hmng
A
