26
Chet elda
anjumanlar uchun mo‘ljallangan maxsus mehmonxonalar qurish
keng tarqalgan. Bunday mehmonxonalar odatda «kongress-otel» yoki «konferens-
otel» deb nomlanadi. Chet elda shuningdek ishbilarmonlar
uchun ham maxsus
mehmonxonalar – «biznes-otellar» quriladi. Odatda bu mehmonxonalarning
shinamlik darajasi juda yuqori bo‘ladi. Ularda kongresslar o‘tkazish uchun zallar,
majlislar, konferensiyalar, simpoziumlar uchun alohida joylar, har xil turdagi
restoranlar, aloqa va bank bo‘limlari, teletayp, teleks,
basseynlar, saunalar,
kegelbanlar faoliyat ko‘rsatadi.
Ishbilarmon odamlar uchun mo‘ljallangan mehmonxonalarda kichik majlislar,
savdo operatsiyalari o‘tkazish, mahsulotlarning namunalari ko‘rgazmalarini tashkil
etish, firmalarning vakolatxonalarini joylashtirish uchun mo‘ljallangan joylar, ayrim
hollarda transformatsiya qilinadigan – ularda kelgan odamlarni qabul qilish, kichik
muzokaralar o‘tkazish imkonini beradigan nomerlar ham nazarda tutiladi.
Turistik mehmonxonalar faol dam olayotgan turistlar uchun mo‘ljallanadi.
Mamlakatimizda bunday mehmonxonalar asosan uyushtirilgan gruppaviy turizm –
ekskursiya va sport turizmi uchun mo‘ljallangan.
Turistik
mehmonxonalar shaharda, shahar tashqarisida, turistik ob’ektlar
yaqinida, yaxshi tabiiy omillarga ega joylarda, ko‘pincha yashil massivlar yaqinida
quriladi.
Turistik
mehmonxonalar,
shuningdek
kurort
mehmonxonalari
yer
maydonlarining hajmi umumiy tipdagi mehmonxonalarning yer maydonlaridan ancha
katta bo‘ladi (1 mingtagacha o‘rinli mehmonxonalarda bir o‘ringa 75 m
2
va 1-2 ming
o‘rinli mehmonxonalarda bir o‘ringa 65 m
2
). Kurort mehmonxonalari va turistik
mehmonxonalarning, kurortlarda va dam olish zonalarida joylashgan motellar va
keminglarning ko‘kalamzorlashtirilgan yer maydonlari jami yer maydonining kamida
5% ni tashkil etishi kerak.
Mehmonxonalarning yer maydonlarida sport maydonchalari (bir o‘ringa 8-10m
2
hisobidan), bolalarning o‘yin maydonchalari va soyabonlar joylashadi. Shovqindan
saqlanish uchun turistik mehmonxonalar va kurort mehmonxonalarining
korpuslari
transport qatnaydigan ko‘chalar va yo‘llardan kamida 50 m uzoqda quriladi. Bu
khchalar va yo‘llar yoqasida daraxt ko‘chatlari ekish nazarda tutiladi.
Ko‘pchilik oilaviy dam olishni yoqtirganligi uchun turistik
mehmonxonalarda
asosan ikki hrinli nomerlar nazarda tutiladi. Nomerda odatda kunduzgi dam olish
zonasi ajratiladi. Bu zona lodjiya yoki balkonni ham o‘z ichiga oladi. Yoshlar turizmi
uchun mo‘ljallangan mehmonxonalarda tejamkorlikni oshirish va yashash uchun
to‘lanadigan haqni kamaytirish maqsadida ba’zan beshta va undan ortiq odamga
mo‘ljallangan umumiy yotoqxona ko‘rinishidagi nomerlar nazarda tutiladi. Turistik
mehmonxonalardagi umumiy ahamiyatga molik binolar va xonalar asosan dam olish
uchun mo‘ljallangan bhladi (khp funksiyali zallar, xollar, kaminli zallar va h.k.).
Umumiy ovqatlanish korxonalari orasida ba’zan «ko‘ngilochar ovqatlanish»
korxonalari (raqs barlari, varete va h.k.), tez va arzon xizmat
khrsatish korxonalari
(ekspress-kafe, oshxona va sh.k.), ba’zan o‘ziga o‘zi xizmat khrsatish korxonalari
ham bo‘ladi.
Turistik mehmonxonalarning o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, ularda
turistik xizmatlar khrsatish joylari, shuningdek turistik-uslubiy va instruktorlar
27
xonalari (instruktorlar turistik guruhlar bilan metodik ish olib borishi uchun) mavjud
bo‘ladi. Bunday xonalar majmui turistik marshrut turiga va mazkur marshrut bhylab
turistlarning harakatlanish usuliga bog‘liq.
Turistik-sport mehmonxonalarida turistik va sport anjomlari va jihozlari
(chang‘i, konki, chana,
ov va baliq ovi anjomlari, qayiqlar, baydarkalar va h.k.)ni
ijaraga berish shoxobchalari nazarda tutiladi. Turistik-sport mehmonxonasining
xususiyatiga qarab, bunday shoxobchalar to‘plami har xil bhlishi mumkin. Shunga
hxshash anjomlarni ijaraga berish shoxobchalari kurortlar va dam olish zonalarida
joylashgan motellar va kempinglarda ham bo‘lishi mumkin.
Qoida tariqasida, bunday mehmonxonalarda ko‘rsatiladigan xizmatlar to‘plami
yaxshi rivojlangan, umumiy ovqatlanish korxonalari ancha rang-barang bo‘ladi.
Ularda «ko‘ngilochar ovqatlanish» korxonalari (kunduzgi va tungi barlar), do‘konlar,
kiosklar va h.k. ishlab turadi. Shinamlik darajasi yuqori bo‘lgan mehmonxonalarda
basseynlar, saunalar, kegelbanlar, barlar, restoranlar, madaniy hordiq markazlari ham
bo‘ladi.
Turistik mehmonxonalarni turizmning madaniy va ma’rifiy turlarini ma’qul
ko‘ruvchi, shinamlik va xizmat ko‘rsatish darajasiga ancha katta talablar qo‘yuvchi
turistlar harakatlanadigan marshrutlarda joylashtirish lozim. Bundan tashqari, turistik
mehmonxonalardan avtoturizm, sport va transport turizmining ayrim turlari bilan
shug‘ullanuvchi, kongresslar, festivallar va anjumanlarga keluvchi, shuningdek har
xil aralash turistik sayohatlar chiquvchi mijozlarni qabul qilish va ularga xizmat
khrsatish uchun ham foydalanish mumkin.
Marshrutda
joylashishiga qarab, turistik mehmonxonalar asosiy muassasalar
(to‘g‘ri va halqali marshrutlardagi boshlang‘ich yoki oxirgi punktlar) sifatida yoki
marshrut o‘rtasida turistlar nisbatan uzoq dam olishi uchun mhljallangan oraliq
muassasalar sifatida faoliyat ko‘rsatadi.
Foydalanishning mavsumiyligiga qarab, mehmonxonalarning mazkur turidan,
qoida tariqasida, butun yil davomida foydalanishga mo‘ljallangan
doimiy turizm
muassasasi sifatida foydalaniladi.
Mehmonxonalarning funksional o‘ziga xosliklari ularni barcha loyihalash-
qurilish hududlarida va iqlimiy kichik hududlarda loyihalash, qurish va ulardan
foydalanish imkonini beradi.
