• Murakkab emulsiyalarda fazalarning almashinuvi
  • Emulsiyalarning turg‘unligi va qatlamlarga ajralishi




    Download 7,28 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet69/436
    Sana01.02.2024
    Hajmi7,28 Mb.
    #149752
    1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   436
    Bog'liq
    farmatsevtik texnologiya

    Emulsiyalarning turg‘unligi va qatlamlarga ajralishi
    Vaqt o‘tishi bilan emulsiyalar buziladi va gomogenligini yo‘kotadi. Oldin dispers darajasi 
    o‘zgarmagan holda yog‘ tomchilari suvdan ajraladi, keyinchalik bir-biri bilan qo‘shilib, emulsiya 
    ikki bo‘lakka ajraladi. Emulsiyada tarkibidagi tomchilarini koplab olgan ximoya qatlamining 
    mustaxkamligi qancha kam bo‘lsa emulsiya shuncha tez ikki bo‘lakka ajraladi.
    Emulsiyalarning qinetik turg‘unligi emulgator strukturasi, undagi radikalning o‘zunligi va 
    emulsiya tarkibiga kiruvchi emulgatorning konsentratsiyasiga bog‘liqligi to‘yinmagan dikarbon 
    kislotasi hosilalaridan detsil va setilmaleinatlarning trietanol ammoniyli tuzlarida yakkol 
    namoyon bo‘ldi. Bu SFMlarni emulsiyalash xossasini o‘rganish jarayonida shunday xulosaga 
    kelindiki, emulgatorning alkil radikalidagi uglerod soni S
    10
    dan S
    16
    oshgan sari hamda 
    konsentratsiyasi 2,2% dan 6% gacha oshirilganda emulsiyaning kinetik turg‘unligi ortadi.
    Dorixonada emulsiyalarni tayyorlashda emulgator sifatida yuqori molekulali birikmalar 
    ishlatiladi. YUMB tarkib jixatdan gidrofil va gidrofob guruhlarga ega bo‘lib, ana shu guruhlarni 
    u yoki bu suyuqlikda oson tarqalishi hisobiga ikki suyuqlik chegarasida turg‘un himoya qavati 
    hosil qilib, tomchilarni bir-biriga qo‘shilib ketishiga yo‘l qo‘ymaydi.
    Emulsiyaning barqarorligi qo‘shilgan emulgatorning miqdoriga ham bog‘liqdir. Emulgator 
    kam qo‘shilganda ma‘lum qismdagi sirt taranglikni kamaytiradi va buning natijasida yirik 
    zarrachali emulsiya hosil bo‘ladi. Bunday emulsiyalarning barqarorligi to‘la ta‘minlanmaydi. 
    Bunda hosil bo‘lgan yog‘ tomchilari yiriklashib, tomchini qoplagan ximoya pardasi uzilib ketadi. 
    SHuning uchun har bir emulgatorni va yog‘ emulsiyasini tayyorlashda kerakli miqdorini 
    hisoblab olish emulsiyalarning dispers darajasini va turg‘unligini ta‘minlaydi.
    Murakkab emulsiyalarda fazalarning almashinuvi


    Emulsiya turlarining o‘zgarishi, ya‘ni moyning suvdagi, suvning moydagi emulsiya 
    turlarini bir-biriga almashinishini amaliyotda kuzatish mumkin. Bu holat asosan emulsiya 
    tarkibiga biron-bir modda qo‘shilishi asosida yoki bu emulsiyalar saqlash sharoitining o‘zgarishi 
    natijasida ro‘y beradigan holatdir.
    Misol: moyning suvdagi emulsiya turlari yog‘ kislotalaridan oleat natriy tuzi bilan 
    turg‘unlashtirilgan.
    Emulgator sifatida olingan oleat natriy suvda yaxshi eriganligi tufayli to‘gri turdagi 
    emulsiyaning turg‘unligini saqlaydi. Agar shu emulsiyaga biron-bir og‘ir metall tuzlaridan ta‘sir 
    ettirilsa, faza almashish xodisasi, ya‘ni emulsiya moyni suvdagi turidan suvni moydagi turiga 
    aylanadi. Bu xodisaning ro‘y berishiga sabab — oleat natriyni og‘ir metal tuzlari bilan hosil 
    bo‘lgan tuz suvda erimay moyda yaxshi erishi fazaning o‘zgartirilishiga, ya‘ni moyni muxitga va 
    suvni fazaga aylantiradi. Qarama-qarshi emulgator qo‘shilganda fazalar o‘zgarishi tez bo‘lmaydi. 
    Oldin emulsiyaning ikki turi hosil bo‘lib, keyin bitta turg‘unrok turini, ya‘ni emulgator yaxshi 
    eriydigan muxit barkarorlashadi. Emulsiyalar turlarining o‘zgarishiga olinadigan moddalarning 
    nisbati ham sababchi bo‘ladi. Ko‘pincha murakkab emulsiyada moyni suvdagi va suvning 
    moydagi aralashmasi turlari yuzaga keladi.

    Download 7,28 Mb.
    1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   436




    Download 7,28 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Emulsiyalarning turg‘unligi va qatlamlarga ajralishi

    Download 7,28 Mb.
    Pdf ko'rish