Dielektriklər
-
əsas elektrik xüsusiyyəti elektrik
sahəsində polyarlaşmaya qabiliyyəti olan maddələrdir.
Dielektriklərin digər materiallardan fərqli xüsusiyyəti onların
xüsusi keçiriciliyinin qiymətinin çox kiçik olmasıdır.
Dielektriklərdə qadağan zonası o qədər böyükdür ki, adi
şəraitdə elektron elektrik keçiriciliyi müşahidə olunmur.
Dielektriklər özləri də bərk, maye və qaz halında olurlar.
Dielektriklər keçiricilərin əksinə olaraq elektriki və
istiliyi demək olar ki, keçirmirlər. Dielektriklərə misal olaraq,
kəhrəbanı, kvarsı, kükürdü, almazı, mərməri, qətranı, ağ nefti,
yağları və s. göstərmək olar.
Maqnit materialları
- xarici maqnit sahəsinin təsiri ilə
maqnitlənən, yəni xüsusi maqnit xassəsinə malik olan
materiallara deyilir. Materiallar maqnit xüsusiyyətinə görə zəif
və
güclü maqnitlərə ayrılır.
Zəif maqnitlərə
diamaqnitlər və
paramaqnitlər aiddir.
Güclü
maqnitlərə
isə maqnit
xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, texnikada geniş tətbiq olunan
maqnit materialları aiddir.
18
Başqa texnika sahələrində olduğu kimi gəmiçilikdə də
elektrotexniki materiallardan geniş istifadə olunur. Belə ki,
gəmilərdə çoxlu sayda elektrotexniki qurğular və avadanlıqlar
mövcuddur ki, bunların hazırlanması və istismarında qeyd
olunan
materiallardan
geniş
istifadə
olunur.
Dizel
generatorlarda dolaqların sarınmasında mis naqillərdən onların
sarğılarını bir-birindən təcrid etmək üçün müxtəlif növ (kağız,
karton, yağ hopdurulmuş kağız, müxtəlif plankalar və s.)
dielektriklərdən istifadə olunur. Dielektrik materiallar öz
müxtəliflikləri ilə (maye, bərk, qaz) liman təsərrufatında da
geniş istifadə olunur. Hər hansı texniki sahənin eləcə də
gəmiçilik və dəniz texnikasının inkişafı istifadə olunan
materialların
keyfiyyətindən
asılıdır.
Elektrotexnikada,
radiotexnikada, cihazqayırmada, xeyli dərəcədə elektrotexniki
materiallardan istifadə olunur.
Gəmiçilikdə elektrotexniki materialların öyrənilməsinin
xüsusi əhəmiyyəti vardır. Gəmilərin tikilməsində, istismarında
elektrotexniki materiallardan keçirici, yarımkeçirici və
dielektriklərdən istifadə olunur. Keçiricilər materialın
xüsusiyyətindən asılı olaraq müxtəlif xüsusi (r) müqavimətlərə
malikdirlər ki, bu da onların keçiriciliklərini müəyyən edir.
Keçirici materiallar kimi gəmiçilikdə mis (Cu) və alümini-
umdan (Al) istifadə olunur. Mis naqillərdən gəmilərdə istifadə
olunan mühərrik və generatorların dolaqlarının sarınmasında
geniş istifadə olunur. İzolyasiya materialları isə (quru və yağ
hopdurulmuş kondensator kağızları, rezinlər, kimyəvi örtüklər,
plankalar və s.) keçiriciləri biri - birindən təcrid etməyə imkan
verir. Yarımkeçirici materiallar isə elektrik dövrələrinin
müxtəlif elementlərinin idarə olunmasında, düzləndirmə
19
məsələlərində tətbiq olunur (dəyişən cərəyanın sabit cərəyana
çevirilməsi).
|
