21
Dunyo miqyosida tuproq turlarini xalqaro terminologiyasi
qabul qilingan (ingliz tilida) bo‘lib, uning o‘zbek tilidagi talqini
1.3-jadvalda aks ettirilgan.
1.3-jadval.
Tuproqlarning xalqaro qabul qilingan terminologiyasi
O‘zbekcha
Ruscha
Inglizcha
Loy
Glina
Clay
Og‘ir loy
Glina tyajelaya
Clay loam
O‘rtacha loy
Glina srednyaya
Silty clay
Yengil loy
Glina legkaya
Sandy clay
Soz tuproq
Suglinok
Loam
O‘rtacha soz tuproq
Suglinok sredniy
Silt loam
Yengil soz tuproq
Suglinok legkiy
Sandy loam
Og‘ir qumoq
Supes tyajelaya
Silty clay loam
Yengil qumoq
Supes legkaya
Sandy Clay Loam
Qumli tuproq
Peschannaya pochva
Loamy sand
Tuproq turini aniqlash uchun Amerika Qo‘shma
Shtatlari
Qishloq xo‘jaligi vazirligi tavsiya qilingan uchburchak
diagrammadan foydalanish mumkin.
Mazkur uchburchak diagrammaning chap tomonida tuproq
tarkibidagi
loy zarralari, o‘ng tomonida mayda chang zarralari,
uchburchakning quyi tomonida qum zarralari foiz ko‘rinishlarida
joylashtirilgan (1.3-rasm).
Laboratoriya
tahlillari
natijalari
asosida,
zarrachalar
foizlarining uchburchak diagrammada kesishgan nuqtasiga ko‘ra
muayyan tuproqning turini oson aniqlash mumkin.
22
1.3-rasm Tuproqning
tarkibini
aniqlashning
uchburchak
diagrammasi.
Misol uchun tahlillar natijalariga ko‘ra,
tuproq tarkibidagi
loy zarralari 30%, qum zarralari 40% bo‘lib, ular o‘zaro
qo‘shilganda og‘ir loy yuzaga keladi. Mazkur zarralarning
digrammada joylashgan kesishgan nuqtasi qizil rang bilan
belgilangan. Demak, o‘rganilayotgan tuproq tarkibida loy bo‘lgan
qumoq tuproq deb baholanadi.
