Tuproq, uning tuzilishi va asosiy xususiyatlari

Download 13,74 Mb. Pdf ko'rish
bet	8/197
Sana	21.05.2024
Hajmi	13,74 Mb.
	#247359

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 197

Bog'liq
2rvAPcPsrRZZdBe1KYZc6NQtkhIVSPBObuzOsPV5

1.2.1. Tuproq, uning tuzilishi va asosiy xususiyatlari
Tuproq bu yer yuzasi qatlamlarining tabiiy tuproq hosil
bo‘lish omillarining birgalikdagi ta’siri ostida o‘zgarishi
natijasida hosil bo‘lgan tabiiy jism.
Tuproq tuproq
profilini
hosil qiluvchi tuproq
gorizontlaridan
iborat va ular o‘zaro unumdorliklari bilan ajralib turadilar.
Tuproqlarning xilma-xilligi tuproq turlarida aks etadi.
Tuproqni tuproqshunoslik deb ataluvchi maxsus fan,
shuningdek agronomiya, geologiya,
gruntshunoslik,
geoximiya va
boshqa ilmiy yo‘nalishlar o‘rganadi.
Tuproq o‘ziga xos gomogen tizim bo‘lib, u uchta: qattiq,
suyuq va gazsimon fazalardan iborat.
Tuproqning qattiq fazasi mineral va organik qismlardan
iborat. U tuproq skeletini shakllantiradi. Bu fazadagi qattiq
jismlar orasida bo‘shliqlar – g‘ovaklar mavjud bo‘lib, ular odatda
suv yoki havo bilan to‘lgan bo‘ladi (1.2-rasm).
Tuproq qattiq, suyuq va gaz holatidagi fazalarning o‘zaro
nisbati o‘simliklarni yer (zamin) hayot omillari bilan
ta’minlanishini belgilaydi.
Yer (zamin) hayot omillari tuproq turlari uchun turlicha
bo‘lib, bu omillarning boshqarilishi o‘simliklarning yashash
sharoitlarini tartibga solish imkoniyatini yaratadi.

17
a) tuproqning tarkibiy qismlari
b)
g‘ovaklari
suvga
to‘lgan tuproq
1.2-rasm Tuproqning tarkibiy qismlari va uning g‘ovaklaridagi
suv.
O‘simliklar hayotida tuproq asosan quyidagi vazifalarini
bajaradi:
•

butun o‘simlik va uning ildiz tizimi uchun ushlab turuvchi
muhit;
•

o‘simlikni suv va ozuqa moddalar bilan ta’minlash uchun
ishlatiladigan suvni o‘zida saqlab turuvchi muhit;

Download 13,74 Mb.

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 197

Download 13,74 Mb.

Pdf ko'rish