4-§ So‘ndirilmagan tuyilgan ohak
So‘ndirilmagan tuyilgan ohak ishlatayotganda so‘nmagan zarrachalar holidagi
chiqindi bo‘lmaydi (kustar usulda so‘ndirilganda 20% va bundan ortiq so‘nmagan
zarracha qoladi). Kalsiy silikatlari va alyuminatlari esa mayda tuyilgan holda bo‘ladi.
Bu hatto ohak sifatini ancha yaxshilaydi va uning suvga chidamliligini oshiradi.
1
Коллоид системаларнинг силкитганда, урганда ёки қимирлатиб турганда суюлтирган ва сокин
ҳолатида қуюладиган хоссалари тиксотроп хоссалар, системалари эса тиксотроп системалар деб
аталади.
110
Kesak ohak omboridan maydalashga uzatiladi va tegirmonda yaxshi tuyilishi
uchun 15-20 mm o‘lchamda maydalanadi.
Tuyadigan agregatlar sifatida bir kamerali shar tegirmonlar SM-15 va SM-174
hamda ikki kamerali SM-14 tipidagi tegirmon ishlatiladi. Ayrim hollarda A va V
tipidagi aerobil tegirmon ishlatilishi mumkin (14-jadval).
Ohakni nihoyatda mayda (mayin) maydalash uchun vibratsion tegirmonlar
ishlatiladi. Kesak ohakda o‘ta kuygan donalar juda ko‘p (3-5% dan ortiq) bo‘lganida,
ana shunday maydalanadi. Ohakni vibratsion tegirmonga solishdan oldin ko‘pi bilan
2 mmo‘lchamgacha shar yoki bolg‘achali tegirmonlarda maydalab olinadi.
Yopiq siklda tuyiladi. Maydalangan mahsulot separatorda elanadi. Yirik
donalari separatorda qaytadan maydalashga, maydasi esa tayyor mahsulot omboriga
yuboriladi. SHuni nazarda tutish kerakki, so‘ndirilmagan tuyilagan ohak ishlab
chiqarish uchun ko‘p, ya’ni 1t ohakka 30-40 kVt-soat va bundan ham ortiq elektr
energiya sarflanadi. Holbuki, so‘ndirilgan ohak ishlab chiqarish uchun atiga 4-5 kVt-
soat elektr energiya talab qilinadi.
So‘ndirilmagan tuyilgan ohak iste’molchilarga berk metall konteynerlarda yoki
bitumlashtirilgan qog‘oz qoplarda jo‘natiladi. Chunki tuyilgan qaynama-ohak
havodagi nam ta’siridan salga so‘na beradi, kesaklashib, hajman kengayib ketadi va
idishni yorib yuboradi. Bevaqt gidratatsiyalanishi sababli kuydirilgandan keyin 30
sutkadan ortiq saqlanmasligi kerak. Bitumlashtirilgan qog‘oz qoplarda kam
magnezialli ohak 10 sutka, dolomit ohak 20 sutkadan ortiq turmasligi zarur.
111
So‘nmagan tuyilgan ohak quyidagi sxema bo‘yicha ishlanadi:
14-Rasm. So‘nmagan tuyilgan ohakning texnologik sxemasi
Кесак охак омбори
Таъминлагичли бункер
Майдалагич
Таъминлагичли бункер
Тегирмон
Сепаратор Йирик доналари
Тайёр махсулот
Тайёр махсулот омбори
Коплаб берадиган машина
Истеъмолчига
112
14-jadval
Tegirmonlarning texnik ta’rif-tavsifi
Ko‘rsatkichlar nomi
Sharli tegirmon
Aerobilli
tegirmon
SM-15
SM-174
SM-14
A
V
Barabanning ichki diametri,
mm
Barabanning ish uzunligi,
mm
Ish unumi (maydaligi 009
nomerli
elakda
15%
qoldiqqolishiga
qarab
aniqlanadi) m/soat
Ohak bo‘yicha
Ohaktosh bo‘yicha
Donador
domna
shlaki
bo‘yicha
Elektr dvigatelining quvvati,
kVt
900
1800
0,8
0,7-1
0,5
19,7
1500
1500
2
1,6-2,4
1,1
55
1500
5700
5,1
1-6
2,8
130
-
-
2,3
1,8-2,8
1,3
50
-
-
4,6
3,6-5,6
2,6
90
|
