-§ Portlandsement maydalik darajasining uning xossa va xususiyatlariga




Download 6,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet77/154
Sana06.12.2023
Hajmi6,08 Mb.
#112727
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   154
Bog'liq
Qurilish materiallari texnologiyasi

6-§ Portlandsement maydalik darajasining uning xossa va xususiyatlariga 
ta’siri 
Portlandsementning ko‘p xossalari, shuningdek, uning aktivligi, qotish tezligi 
va boshqalari faqat klinkerning kimyoviy, mineralogik tarkibi, alit va belit 
kristallarining shakli va o‘lchamlari, u yoki bu qo‘shilmalarning mavjudligidan 
tashqari, ko‘p darajada mahsulotning mayin tuyilishiga, uning donadorlik tarkibiga va 
kukun zarrachalarining shakliga bog‘liq.Sement kukuni o‘lchamlari asosan 5…10 
mkm dan 30…40 mkm gacha bo‘ladi. 
Sementlarning solishtirma sirti ortgan sari uning mustahkamligi va qotish 
tezligi ortadi, chunki zarrachalarning aktiv sathi o‘sadi. Ammo bu ko‘rsatkichlar 
ma’lum disperslik darajagacha, ya’ni solishtirma sathi 700…800 m
2
/kg bo‘lguncha 
ortadi. Bu chegaradan so‘ng qotgan sement toshining mustahkamlik ko‘rsatkichlari 
odatda yomonlashadi. Shuning uchun sementni ma’lum darajagacha (700…800 
m
2
/kg) tuyish va sinovlar bilan nihoyatda mayda tuyishning sement fizik-mexanik 
xossalariga ta’sirini tekshirib ko‘rish zarur. Sovuqqa chidamliligi esa past solishtirma 
sathga (400… 500 m
2
/kg) ega bo‘lganda juda yomonlashib ketadi. Sement 
kukunining turli o‘lchamdagi zarralari sement mustahkamligiga va qotish tezligiga 
(sement qotayotganida) turlicha ta’sir ko‘rsatadi. Shuning uchun sementlarni 
xarakterlashda faqat uning solishtirma sirtiga emas, balki uning donadorlik tarkibiga 
ham e’tibor berish kerak
Ba’zi olimlar esa klinkerlarni o‘ta darajada kukunlashtirishni tavsiya 
qilmaydilar chunki o‘lchamlari 1…3 va hatto 5 mkm bo‘lgan zarrachalar havo nami 
bilan tez va qisqa vaqt ichida gidratlanadi va materialning aktivligi pasayadi yoki 
bunday o‘ta dispers zarrachalar suv bilan qorilganda juda tez gidratlanadi va 
keyinchalik sementning qotishida ishtiroq etmaydi degan fikrni bildiradilar. 


230 
Hozirda portlandsement qanchalik mayda tuyilganini aniqlashning ikki usuli 
bor:
1) ikkita elakda elash: yuqorigisi 02 nomerli, pastkisi 008 nomerli; 
2) sement donalari solishtirma sirti o‘lchanadi (m
2
/kg hisobida). 
Odatda, portlandsementning qanchalik mayda tuyilgani 02 nomerli elakdan 
elanishi va 008 nomerli elakda 5…8% qoldiq qolishiga qarab aniqlanadi. SHunda 
sementning solishtirma sirti 250…300 m
2
/kg ga to‘g‘ri keladi.
Amalda kukunlashning ikki xil sxemasi ishlatiladi: ochiq sikl va yopiq sikl.
Klinkerni ochiq sikl bo‘yicha tuyayotganda materiallar tegirmondan qo‘shimcha 
ishlovsiz bevosita tayyor maxsulotlar omboriga yuboriladi.. Yopiq siklda esa 
tegirmondan chiqqan materiallar separatorlarda elanadi, sementning yirik donalari 
qayta tuyishga yuboriladi, maydasi esa tayyor maxsulotlar omboriga jo‘natiladi. 
Yopiq sikl bo‘yicha tuyish ancha takomillashtirilgan sxema hisoblanadi. 
Sementning mayda zarrachalari ajratib olinsa, tegirmoning ish unumi oshadi, chunki 
mayda zarrachalari maydalovchi jismlarga yopishib qolganda, jismlarning urishish 
kuchi bo‘shashadi: sementning juda mayda zarrachalari o‘z sirtida havoni
adsorbsiyalaydi va maydalovchi jismlar hamda tegirmon devorlarida hosil bo‘lgan 
o‘ziga xos «yostiq» maydalovchi jismlar zarbi va ishqalash ta’sirini 
amortizatsiyalaydi. Maydalanayotgan butun massadan mayda donalarni tinimsiz 
ajratib turish uchun tegirmonga havo yuboriladi. Havoning harakat tezligi 
tegirmondan ma’lum o‘lchamdagi sement zarrachalari chikadigan qilib belgilanadi. 
Xuddi shu havo oqimi yordamida sement omboriga (ochik sikl bo‘yicha 
tuyayotganda) yoki seperatorga (yopiq sikl bo‘yicha tuyayotganda), so‘ngra esa 
omborga yuboriladi. Uzatilayotgan chang-havo aralashmasidagi sement zarrachalari 
siklon va filtrlarda tutib qolinadi. 

Download 6,08 Mb.
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   154




Download 6,08 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



-§ Portlandsement maydalik darajasining uning xossa va xususiyatlariga

Download 6,08 Mb.
Pdf ko'rish