testlash yoki test o ‘tkazish




Download 4,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/110
Sana03.12.2023
Hajmi4,09 Mb.
#110476
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   110
Bog'liq
Sport metrologiyasi Musayev B. B.

testlash yoki test o ‘tkazish deb ataladi; 
o‘lchash yoki sinov 
yakunida olingan son qiymat - test 
oHkazish natijalari (yoki 
qisqacha test natijalari) deb aytiladi. 
Masalan, 100 metrga 
yugurish - bu test, yugurishni o‘tkazish muolajasi va xronometraj 
(ya’ni, vaqtni o‘lchash) - bu test o‘tkazish, yugurish vaqti - test 
natijasi hisoblanadi.
MoMjallangan maqsadga bog‘liq holda barcha testlar bir 
nechta guruhlarga bo‘linadi.
Ulaming birinchilariga tinchlik holatida o‘lchanadigan 
ko‘rsatkichlar 
kiradi. 
Bunday 
testlar 
tarkibiga 
sportchi 
gavdasining jismoniy rivojlanish ko‘rsatkichlari (gavdaning 
uzunligi va massasi, yog‘ qatlamlarining qalinligi, mushak va yog‘ 
to‘qimalarining hajmi va hokazolar) hamda organizmning asosiy 
tizimlari funksiyalarini (yurak qisqarish chastotasini, qonning, 
siydikning tarkibini va hokazolami) tavsiflaydigan ko‘rsatkichlar 
kiritiladi. 
Ruhiy testlar ham shu guruh tarkibiga kiradi. 
Ushbu testlar yordamida olinadigan ma’lumotlar, birinchidan, 
sportchining jismoniy holatini baholash uchun, ikkinchidan, 
tayyorgarlikning turli bosqichlarida yuklamani bajarish paytida 
olingan qiymatlami o ‘zaro taqqoslash uchun asosiy hisoblanadi. 
Bunda, sportchi salomatligining tinch holatdagi darajasi bazaviy 
deb qabul qilinadi va hisoblashlar unga nisbatan olib boriladi.
Ikkinchi guruh - bu, standart testlar bo‘lib, unda barcha 
sportchilarga bir xildagi topshiriqlami bajarish taklif qilinadi
28


(masalan, 5 daqiqa davomida 5 m/s tezlik bilan tredbanda 
yugurish yoki 1 daqiqa davomida yoki 10 marta baland to'sinda 
tortilish va hokazolar). Ushbu testlaming o‘ziga xosligi sportchi 
tomonidan eng yuqori - chegaraviy yuklama bajarilishi shart 
emasligidan iborat va shundan kelib chiqqan holda, maksimal 
imkoniyatdagi natijaga erishish uchun motivatsiya bo‘lmaydi.
Bunday testning natijasi yuklama vazifasining usuliga bog‘liq: 
agar, yuklamaning kattaligi berilgan bo‘lsa, unda testda tibbiy- 
biologik ko‘rsatkichlar o'lchanadi. Agar, testning yuklamasi 
tibbiy-biologik ko‘rsatkichlar kattaligining siljishi bo‘yicha 
berilsa, unda yuklamaning jismoniy kattaliklari (vaqt, masofa va 
h.k.) o‘lchanadi.
Standart testlar - bu shunday testlar - ki, unda barcha tadqiqot 
ishtirokchilari bir xil topshiriqlami bajaradilar, bunda yuklama 
chegaraviy emas va shu tufayli, maksimal natijaga erishish uchun 
motivatsiya yo‘q.
Uchinchi guruh - bu, bajarilishi paytida maksimal imkoni­
yatdagi harakat natijasini ko‘rsatish lozim boigan testlar bo‘lib, 
unda turli funksional tizimlaming qiymatlari (YuQCh, MKI 
va hokazolar) o‘lchanadi. Bunday testlaming o‘ziga xosligi -
sportchining chegaraviy natijalarga erishishga bo‘lgan yuqori 
ruhiy safarbarligi (motivatsiyasi)dir.
Shundan kelib chiqqan holda, ulami bajarish paytida qayd 
qilinadigan ko‘rsatkichlarning barchasi, eng kami bilan ikkita 
omilga:
1)o‘lchanayotgan sifatning (masalan, tezkorlikni, chidam- 
korlikni, kuchlilikni yoki taktikani, texnikani va hokazolami) 
rivojlanish darajasiga;
2) motivatsiyaga bog'liq bo‘ladi.
Demak, maksimal yuklamali testlar hamda ulaming natijalari 
sportchining tayyorgarlik darajasi va motivatsiyaga bog'liq.
Asosida harakatlanish topshiriqlari yotgan testlar harakatli yoki 

Download 4,09 Mb.
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   110




Download 4,09 Mb.
Pdf ko'rish