|
Təhsil proqramı (kurikulum) təhsilin hər bir pilləsi üzrə təlim nəticələri və məzmun standartlarını, tədris fənlərini, həftəlik dərs və dərsdənkənar məşğələ saatlarının miqdarını, pedaqoji prosesin təşkiliBog'liq FİZİKİ TƏRBİYƏ-TURANPP vitamini (nikotin turşusu) –nikotin turşusu arteriol və kapilyar damarların keçiricilik qabiliyyətini artırır və bununda nəticəsində damar tutulmaları aradan qalxır. Bu turşunun qidada çatışmaması oksidləşmə-bərpa reaksiyasını və hüceyrə tənəffüsünü həyata keçirən fermentlərin əmələ gəlməsi prosesini pozur. Bu vitaminə olan gündəlik tələbat 15-20 mq-dır. Orqanizmdə bu vittamin amin turşularından sintez olunur. Nikotin turşusunun təbii mənbələri maya, qaraciyər, yağsız ət, paxlalı bitgilər, qarabaşaq yarması, kartof və qozdur.
E vitamini – bu vitamin ən güclü fizioloji antioksidant hesab olunur. Bu xüsusiyyət vaxtından tez qocalmanın profilaktikası üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Temperatur təsirlərinə qarşı dayanıqlıdır bir sıra bitgi mənşəli qida məhsullarında, xüsusən bitgi yağlarında (günəbaxan, zedtun, qarğıdalı, pambıq, kətan və digər), itburnunun meyvəsində, yumurta sarısında, noxudda, həmçinin, buğda və çovdar kimi dənli bitkilərdə vardır. E vitamininə gündəlik tələbatın həcmi 20-30 mq-dır.
İLK TİBBİ YARDIM
Burxulma və çıxıqlar –insanın oynaqlarında baş verən zədələnmələrdir. Bu zaman zədələnmiş yerə buz, yaxud soyuq suda isladılmış dəsmal qoyulur. Burxulmuş nahiyə möhkəm sarğı ilə sarınır. Çıxığı yerinə salmağa çalışmayın, onu tərpənməz vəziyyətə gətirin. Əks halda ətraf toxumalar da zədələnə bilər.
Sınıqlar – sümük sınıqları iki cür olur: açıq və qapalı. Adətən, açıq sınıq zamanı sınmış sümüklər şiş uclu və iti olur. Onlar əzələ, qan damarları, sinirləri və dərini kəsir. Belə olduqda yaranı təmizləmək, qanaxmanı dayandırmaq, üzərinə təmiz sarğı və şina qoyub tərpənməz hala gətirmək lazımdır. Qapalı sınıqlar zamanı da şinalar qoyulur. Şinalar qoyularkən elə etmək lazımdır ki, ən azı iki oynaq əhatə olunsun. Ancaq bəzən elə sınıqlar olur ki, ona şina qoymaq olmaz. Qabırğalar, onurğa sütunu, kəllə sümükləri sındıqda şina qoyulmur.
Qanaxmalar – Qan damarlarının zədələnməsi qanaxmalara səbəb ola bilər. Qanaxma zəifdirsə, yaranın ətrafına yod çəkib baglamaq, bəzən isə basıcı sarğı qoymaq kifayətdir. Ən təhlükəli qanaxma arterial qanaxmadır. Bu zaman zərərçəkən bir neçə dəqiqə ərzində çox miqdarda qan itirə bilər. İlk tibbi yardım zamanı dərhal zədələnmiş yer zədədən yuxarı hissədən turna, burulmuş parça, bel kəməri, rezin və s. ilə möhkəm sıxmalı, xəstə təcili xəstəxanaya çatdırılmalıdır.Turnanın bağlandığı vaxt qeyd edilməlidir.Çünki turna çox qalarsa, ətrafa qan işləməz və toxumalar məhv olar. İstənilən güclü qanaxma zamanı əsas təhlükə ondan ibarətdir ki, orqanizm daxilində qan kütləsinin kəskin şəkildə azalması nəticəsində ürək fəaliyyəti pisləşir.Bundan basqa bu zaman bütün həyati vacib orqanlar da (qaraciyər, böyrəklər, xüsusən də baş beyini) oksigen çatışmazlığından zərər çəkməyə başlayırlar. Bu zaman beyin damarlarının spazmı və huşun itirilməsi də baş verə bilər. Əgər iri arteriya zədələnərsə, xüsusən də söhbət uşaqdan getdikdə, bir neçə dəqiqə ərzində zərərçəkən hətta tələf ola bilər! Uşaq orqanizmi böyüklərə nisbətən qan itirilməsinə xeyli ağır reaksiya verir. Güclü qanaxma zamanı ilk növbədə yaradan hansı qanın axdığını müəyyən etmək lazımdır. Qanaxmalar 3 cür olur:
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Təhsil proqramı (kurikulum) təhsilin hər bir pilləsi üzrə təlim nəticələri və məzmun standartlarını, tədris fənlərini, həftəlik dərs və dərsdənkənar məşğələ saatlarının miqdarını, pedaqoji prosesin təşkili
|
