5
Texnosfera insonlar tomonidan texnik vositalar yordamida yaratilgan shaharlar,
qo`rg’onlar, qishloq aholi punktlari, sanoat va korxonalar zonasi band etgan hududlar
hisoblanadi.
Inson hayot faoliyati jarayonida nafaqat tabiiy muhit bilan balki, ijtimoiy muhit deb
ataluvchi odamlar bilan ham uzluksiz aloqada bo`ladi. Insonni ijtimoiy muhit bilan
aloqasi tug’ilishni davom ettirish, bilim, tajribalarni almashtirish, o`zining ma`naviy
ehtiyojlarini qanoatlantirish, intellektual qobiliyatlarni oshirishda foydalaniladi va
shakllanadi.
Zamonaviy industrial jamiyatda inson atrof-muhit komponentlari (biosfera,
texnosfera va ijtimoiy muhit) bilan o`zaro ta`sirda bo`ladi. YA`ni inson tabiiy atrof-
muhitga uzluksiz ta`sir etsa, o`z navbatida biosfera va insonning ehtiyojlaridan kelib
chiqib uning uzluksiz jismoniy va aqliy faoliyatining mahsuli bo`lgan texnosfera va
ijtimoiy muhit ham insonga to`g’ridan to`g’ri yoki sirtdan doimiy ta`sir etadi.
YUqorida qayd etilganlar asosida quyidagicha xulosa chiqarish mumkin:
1. zamonaviy inson uni o`rab turgan atrof-muhitning tashkil etuvchilari ya`ni, tabiiy,
texnogen (texnosfera) va ijtimoiy muhit bilan uzluksiz o`zaro ta`sirda bo`ladi;
2. XIX asr oxiridan boshlab va XX asr davomida texnosfera va ijtimoiy muhit uzluksiz
rivojlanmoqda, bunga ushbu sohada inson faoliyati orqali o`zgartirilgan ulushlarni
oshib borayotganligi isbotdir;
3. Texnosferani rivojlanishi tabiiy muhitni o`zgartirish hisobiga amalga oshmoqda.
Zamonaviy hayotda insonlarning ijtimoiy mavqelarini yuksalish bilan birga ularning
tinchligiga, sog’ligiga va mehnati xavfsizligiga xavf soladigan omillar soni ham ortib
bormoqda. Ma`lum sharoitda ularning insonlarning ruhiy holatiga, organizmi
sog’ligiga salbiy ta`sirini ko`rsatishi hammaga ma`lum. SHu sababli insonlarni nafaqat
ularning aqliy yoki jismoniy mehnat faoliyati davomida balki, yashash joyida, yo`lda
va barcha holatlarda xavfsizligini, yaxshi kayfiyatini, mehnat qobiliyati va ish
unumdorligini taminlash, sog’ligi haqida qayg’urish masalalarini ijobiy hal etish juda
dolzarb masalalardan biridir.
Qayd qilingan masalalarni ijobiy hal etishda hayot faoliyat xavfsizligi fanining o`rni,
uning nazariy ma`lumotlari bilan bo`lajak mutaxassislarni qurollantirish muammolarni
ijtimoiy hayotda mumkin qadar ijobiy hal etilishiga yordam beradi.
