Bekon fan klassifikatsiyasini yaratgan bo‘lsa,
yangi davrda esa
Sen-Sim on va Gegellar o‘z davrlariga nisbatan katta ahamiyatga
va haqiqatga ega bo'lgan fanlar klassifikatsiyasini yaratdilar
3.4. X II-X H I asrlarda G‘arbiy Yevropada kutubxona
klassifikatsiyalarining vujudga kelishi
X II—X III asrlarda G ‘arbiy Yevropada
dastlabki universitetlar
vujudga kelib, ularda kutubxonalar tashkil etiladi. Universitetlar
uzoq vaqt cherkov bilan m ustahkam bog'langan bo‘lib, cherkov-
da o ‘qitiladigan fanlar doirasini va ularn i o‘qitish
xarakterini
nazorat qilib tu rar edi; ilohiyot fakulteti asosiy fakultet edi. Biroq
iqtisodiy shart-sharoitlarning o ‘zgarishi, savdo aloqalarining va
ishlab chiqarishning rivojlanishi fanning
dindan ajrala borishiga
zam in hozirladi. U niversitetlardagi kutubxonalarning fondlari
sekin-asta xilm a-xil tem atikadagi kitoblar bilan to ‘la boshlaydi.
X III -X IV asrlarda, bosm a dastgoh
k ash f qilinm asidan oldinoq,
qo‘lyozma kitoblarni xattotlar tom onidan ko‘paytirish birm un-
cha ortadi.
X V asrda bosm a kitoblarning vujudga kelishi universitet
kutubxonalarining kengayishiga im kon berdi. K utubxonalar-
d a n foydalanuvchi kishilar doirasi ham kengaydi.
A na shunday
sharoitda fondlarning m azm u n in i ochib beruvchi kataloglarga
b o ‘lgan ehtiyoj ortdi. Xuddi shu davrda bilim larn i sistem alashti-
rishga urin ib ko‘rilgan ensiklopedik
xarakterdagi bosm a asarlar
yaratildi. Bu ensiklopedik asarlar universitet kutubxonalari kata-
loglaridagi kitoblarning sistem alashtirilishiga ta ’sir etm ay qolol-
m asdi. XV asr oxirlaridan boshlab
universitet kutubxonalarida
kitoblarni universitetlarda o ‘rganiladigan o ‘quv fanlariga m u
vofiq tarzda sistem alashtirish qaro r topdi. K utubxona klassifi-
katsiyasining X V I—X V II asrlarda keng yoyilgan «fakultet siste-
malari» ham xuddi shu davrga taalluqlidir.
Bunday sistem alar
uch u n fondlarni o‘sha vaqtdagi ko‘p ch ilik universitetlarda m av
ju d bo ‘lgan to ‘rtta, ya’n i falsafa, tibbiyot, yuridik va ilohiyot
fakultetlariga muvofiq ravishda to ‘rt qismga bo‘lish xarakterlidir.
K itoblar bu bo ‘lim lar ichida alfavit tartib id a yoki
hech bir detal-
lashtirilm asdan shartli raqam lar b o ‘yicha joylashtirilgan.
