• Sanoq
  • Har qanday raqamlashdan maqsad –




    Download 9,12 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet10/105
    Sana05.09.2024
    Hajmi9,12 Mb.
    #270299
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   105
    Bog'liq
    Bolalarning matematik tasavvurlarini shakllantirish fanidan Ismoilova Nargiza Turs nnngSVL

      Bu sahifa navigatsiya:
    • Sanoq
    Har qanday raqamlashdan maqsad – 
    katta bo`lmagan miqdordagi 
    individual belgilar yordamida har 
    qanday natural sonni tasvirlashdan 
    iborat.
     
    Bunga bitta belgi – 1 (birlik) 
    yordamida erishish mumkin edi. Har bir 
    natural songa nechta birlik sig`adigan 
    bo`lsa, 1 belgisini shuncha marotaba 
    takrorlab yozish talab qilinar edi. 
    Qo`shish birliklarni oddiy qilib qo`shib 
    yozib chiqish, ayirish esa – ularning 
    ustidan chizish (o`chirish) asosida 
    amalga oshirilgan bo`lar edi. 
    Son va shakl haqidagi birlamchi tasavvurlar juda uzoq qadimgi tosh asri 

     
    paleolit davriga borib taqaladi. Insonda o`sha davrlarga xos bo`lgan 
    ibtidoiy “kompyuteri” – qo`lidagi o`nta barmog`i bo`lgan. 
    Inson qo`l barmoqlarini buklab – 
    qo`shib sanagan. Qo`l barmoqlarini ochib – 
    ayirgan. Barmoqlarda sanash juda qulay
    faqat ularni hech qayerda saqlab bo`lmaydi. 
    Kuni bilan buklangan barmoqlar bilan 
    yurilmaydi-ku. 
    Shunda 
    inson 
    xayoliga 
    quyidagicha fikr keldi: sanash uchun qo`l 
    ostiga tushib qolgan hamma narsadan 
    foydalansa bo`ladi – toshlar, 
    cho`plar, suyaklar... Keyinchalik arqonlarga tugunlar solib, 
    yog`ochga kertik qila boshladilar. 
    Sanoq 
    – cheklangan to`plamlarni har bir elementi bo`yicha 
    solishtirishga asoslangan birinchi va asosiy matematik faoliyatdir. Sanoq – 
    ikki to`plam orasidagi o`zaro bir xil mosligini aniqlash deganidir. Insoniyat 
    rivojlanishi tarixida uzoq vaqt songa qadar sanoq tartibidan foydalanilgan. 


    26 
    Inson shu to`plamni solishtirgan, ularning miqdori tengligini yoki teng 
    emasligini ta`kidlagan (shuncha, kamroq, ko`proq...). 
    Natural sonlar paydo bo`lishi bilan inson to`plamlardan biri sifatida 
    raqamli qatordan floydalana boshladi. 
    Son – 
    ushbu qiymatning belgilangan o`lchamga nisbatan aloqadorligidir. 
    Shu sababli son doimiy xarakteristika bo`lib hisoblanmaydi, u o`lchov sifatida 
    qabul qilingan birlikka nisbatan aloqadordir (juftlik, o`ntalik qilib sanash 
    mumkin; turli o`lchamlar bilan o`lchash mumkin – natijasi bir xil bo`ladi). 

    Download 9,12 Mb.
    1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   105




    Download 9,12 Mb.
    Pdf ko'rish