Tushunchalar tahlili metodi
Ushbu metodimizda o’tilgan bo’limning barcha mavzularini o’quvchilar
tomonidan yodga olish, tushunchalarga mustaqil izoh berish va o’z bilimlarini
tekshirib baholashga imkon beradi.
5-ILOVA
Tayanch so`z va iboralar:
Geometrik shakl
,
Predmet
, vaqt, tarbiya, To`plam,
chamalash, arifmetika, tevarak atrof, metod,kattalik, didaktik o`yin, mo`ljal olish,
Kubik
К o`rsatkichlar
Maks
.
Baho
5
baholar
Faol
Ishtiro
ki
5
nofao
l
4
qisma
n
3
Umum
an
ishtirok
etmadi
2
“O`ylang-juftliklarga bo`lining-
fikrlar
bilan
almashing”
texnikasini faolliklari
5
Faol
Ishtiro
ki
nofaol qisman Umum
an
ishtirok
etmadi
Bilimlarni
mustahkamlash:
nazorat
savollariga
javob
berishdagi faolliklari
5
Savollar
ga to`liq
javob
beradi,
misollar
keltiradi
Savoll
ar
ga
javob
beradi
Qis
man
javo
b
bera
di
Umum
an javob
bermay
di
138
13-Mavzu:Kichik guruh yoshidagi bolalarning vaqtni chamalash haqidagi
tasavvurlarini shakllantirish.
Reja:
1.Vaqt tushunchalarini shakllantirish ishini kundalik turmushda o`tkazish.
2.Bolalarning vaqtni chamalash haqidagi tasavvurlarni mustahkamlash bo`yicha
o`yin va mashg`ulotlarni tashkil etish.
Bolalarning vaqt xaqidagi tasavvurlarini mustaxkamlash va chuqurlashtirish:
“Ertalab”, “Kechqurun”, “Kunduz”, “Tun”, “Kecha”, “Bugun”, “Ertaga”
tushunchalarini farqlash va bu so`zlardan tug`ri foydalanish ko`nikmasini
mustaxkamlash.
Bolalarni xafta kunlari bilan tanishtirish va xafta kunlari nomlarini izchillik
bilan aytishga o`rgatish. Kecha xaftaning qaysi kuni bo`lganligini, bugun qanaqa
kun, ertaga qaysi kun bo`lishini aniqlashni o`rgatish.
Bolalarning vaqt xaqidagi tasavvurlarini mustaxkamlash va chuqurlashtirish.
Yil fasllari bilan tanishtirish va fasllarning nomini to`g`ri ketma-ketlikda aytishga
o`rgatish. Vaqt tushunchalarini shakllantirish ishini kundalik turmushda o`tkazish
kerak. Anik kun tartibi (qat`iy o`rnatilgan turish vaqti, ertalabki badantarbiya,
mashg`ulotlar, ovqatlanish, hordik chiqarish vaqtlari) bolalarda sutka qismlari
haqida tasavvurlarni shakllantirish uchun real sharoitdir.
Sutka davomida tarbiyachi bolalar e`tiborini ular faoliyatlari xarakterlari bilan
bog`liq har xil vaqt oraliklari o`rtasidagi munosabatlarga qaratadi.
Tarbiyachi sutka qismini aytadi va bolalarning shu qismga mos keluvchi
faoliyat turlarini sanab o`tadi, masalan: “Xozir ertalab. Siz gimnastika qildingiz,
yuvindingiz, nonushta qilasiz” yoki “Xozir kunduzi. Kunduzi ota- onalarimiz
ishlashadi, biz esa shug`ullanamiz” Tarbiyachi bitta bola bilan, kichik-kichik
guruhlar bilan suhbatlashib, ulardan kechasi, ertalab (uyg`onganlaridan keyin),
kunduzi nima qilganliklarini gapirib berishni so`raydi.
Elementar
matematik
tasavvurlarni
rivojlantirishga
bag`ishlangan
mashg`ulotlarda
bolaning
sutka
haqidagi
tasavvurlari
mustahkamlanadi.
Maktabgacha yoshdagi bolalarning har bir vaqt oralig`i uchun xarakterli bo`lgan
faoliyat turlari tasvirlangan rasmlar o`zlariga ko`rsatiladi va ulardan so`raladi:
“Rasmda tasvirlangan bolalar nima qilishmoqda?”, “Buni ular qaysi vaqtda
qilishmoqda?”
Ushbu savollarga javob berish taklif qilinadi: “Sen qachon dam olasan? Sayr
qilasan? Uxlaysan? va hakozo.
Kichkintoylarga kunduzi, kechasi, ertalab, kechqurun tasvirlangan rasmlarni
sutkaning berilgan qismi uchun xarakterli bo`lgan amaliy faoliyatlari tavsiflangan
hikoyalardan, she`rlardan parchalar o`qishdan kam foydalanish mumkin.
139
Vaqtni chamalash
.
Kichikguruhda bolalarning ertalab, kunduzi, kechqurun va
kechasi kabi vaqt oraliqlari haqidagi tasavvuri aniqlanadi. Bir kunni kichkintoylar
o`z faoliyatlari mazmunining o`zgarishiga hamda shu vaqt oralig`ida o`z
atroflarida bo`lgan katta yoshli kishilar faoliyatiga qarab farq qiladilar.
Aniq kundalik tartib, bolalarning uyqudan turish, ertalabki gimnastika,
nonushta, mashg`ulot vaqtlari qat`iy belgilab qo`yilganligi va hokazolar kunning
bo`laklari haqida tasavvur hosil qilish uchun sharoitlar yaratadi.
Pedagog (tarbiyachi) vaqt bo`lagining nomini aytadi va bolalarning shu vaqtga
mos bo`lgan faoliyat turlarini sanab chiqadi. «Hozir ertalab. Biz gimnastika qildik,
yuvindik, endi esa nonushta qilamiz». Yoki: «Biz allaqachon nonushta qilib
bo`ldik, shug`ullanib ham bo`ldik, hozir kunduzi. Tez orada tushki ovqatni
yeymiz».
Masalan, boladan quyidagilar so`raladi: «Hozir ertalab. Sen erta bilan nima
qilasan? Sen o`rningdan qachon turasan?» va shu kabilar.
Rasmlar shunday bo`lishi kerakki, ularda vaqt uchun xarakterli bo`lgan belgilar
aniq ko`rinib tursin. U bolalarga savollar beradi: «Sen erta bilan nima qilding?
Kunduzichi?». Yoki: «Sen qachon o`ynaysan? Qay vaqtda sayr qilasan? Sen
qachon uxlaysan?» Keyin bolalar, masalan, erta bilan, kunduzi yoki kechqurun
kattalar yoki bolalar nima qilayotganliklari tasvirlangan rasmni tanlab oladilar.
Bolalar asta-sekin erta bilan, kunduzi, kechqurun, kechasi so`zlarining aniq
mazmunini tushunib oladilar, ularda vaqt haqida tushuncha va tasavvur hosil
qilinadi. Bolalar o`z nutqlarida ulardan foydalana boshlaydilar.
6-ILOVA
Mustahkamlash uchun savollar
1.Vaqt tushunchalarini shakllantirish ishini kundalik turmushda o`tkazish haqida
gapirib bering?
2.Bolalarning vaqtni chamalash haqidagi tasavvurlarni mustahkamlash bo`yicha
o`yin va mashg`ulotlarni qanday tashkil qilinadi?
3.Ilk yoshdagi bolalarda buyumlar o`lchamini idrok qilishning o`ziga xos
xususiyatlari haqida tushuncha bering.
7-ILOVA
Uyga vazifa:
1. O`tilgan mavzu bo`yicha konspektni to`ldirish.
2. O`tilgan mavzudagi ma`lumotlarni takrorlab tezkor savol-javobga
tayyorlanib kelish.
3.Nazorat savollariga tayyorlanish.
O`yin.
140
Nazariy o`quv mashg`ulotining o`qitish texnologiyasi.
Fan (nomi) Bolalarning matematik tasavvurlarini shakllantirish
14-Mavzu : O`rta guruh yoshidagi bolalarning son-sanoq haqidagi
tasavvurlarini shakllantirish
O`quv mashg`ulotining o`qitish texnalogiyasining modeli
Vaqt – 80 daqiqa
O`quvchilar soni ___ tа
O`quv mashg`ulotining shakli va
turi
Nazariy,
O`quv mashg`uloti rejasi
1.O`rta guruh yoshidagi bolalarning son-sanoq
haqidagi tasavvurlarni shakllantirish.
2.Matematika mashg`ulotlarini o`tishda
“O`zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha
yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo`yilgan Davlat
talablari”dagi barcha rivojlanish sohalari
vazifalarini bajarilishi.
O`quv mashg`uloti maqsadi: O`rta guruh yoshidagi bolalarning son-sanoq haqidagi
tasavvurlarini shakllantirish mavzusi yuzasidan to`liq tasavvurlarini shakllantirish
O`qitish natijasi
Ushbu mavzuni o`zlashtirish natijasida o`quvchida
Bolalarning matematik tasavvurlarini
shakllantirishga doir dastlabki tushunchalar
shakllanadi. Mavzu bo`yicha bilim va
ko`nikmalarga ega bo`ladi
Pedagogik vazifalar:
-
O`rta guruh yoshidagi
bolalarning son-sanoq haqidagi
tasavvurlarni shakllantirishni
tushuntirish;
- Matematika mashg`ulotlarini
o`tishda
“O`zbekiston
Respublikasining
ilk
va
O`quv faoliyati natijalari
-
O`rta guruh yoshidagi bolalarning son-sanoq
haqidagi tasavvurlarni shakllantirishni izohlaydi;
-
Matematika
mashg`ulotlarini
o`tishda
“O`zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha
yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo`yilgan Davlat
talablari”dagi
barcha
rivojlanish
sohalari
vazifalarini bajarilishini aytib beradi.
141
maktabgacha yoshdagi bolalar
rivojlanishiga qo`yilgan Davlat
talablari”dagi
barcha
rivojlanish sohalari vazifalarini
bajarilishini ko`rsata olish;
-
O`rta
guruh
yoshidagi
bolalarning son-sanoq haqidagi
tasavvurlarni
shakllantirishni
tasniflash;
-
O`rta guruh yoshidagi bolalarning son-sanoq
haqidagi tasavvurlarni shakllantirishni tasniflaydi.
O`qitish metodlari
Aqliy xujum,B/B/B
O`qitish vositalari
Matnlar, yozuv taxtasi,kompyuter, proyektor
O`quv faoliyatini tashkil etish
shakli
Guruhda ishlash
O`qitish sharoiti
Maxsus texnikalar bilan jixozlangan ma`ruza
mashg`ulotni o`tish uchun xona
Qaytar
aloqaning
usul
va
vositalari
Tezkor –so`rov, savol-javob, test, misol va
mashqlar, bajarilgan o`quv topshiriqlarni baholash
O`QUV MASHG`ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI
Ish
bosqichlari
va vaqti
Faoliyatlar mazmuni
O`qituvchi
O`quvchi
1-bosqich
O`quv
mashg`ulot
iga kirish
(5 daqiqa)
|