Tushunchalar tahlili metodi




Download 9,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/105
Sana05.09.2024
Hajmi9,12 Mb.
#270299
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   105
Bog'liq
Bolalarning matematik tasavvurlarini shakllantirish fanidan Ismoilova Nargiza Turs nnngSVL

Tushunchalar tahlili metodi 
Ushbu metodimizda o’tilgan bo’limning barcha mavzularini o’quvchilar 
tomonidan yodga olish, tushunchalarga mustaqil izoh berish va o’z bilimlarini 
tekshirib baholashga imkon beradi. 
5-ILOVA
Tayanch so`z va iboralar: 
Geometrik shakl

Predmet
, vaqt, tarbiya, To`plam, 
chamalash, arifmetika, tevarak atrof, metod,kattalik, didaktik o`yin, mo`ljal olish, 
Kubik 
К o`rsatkichlar 
Maks

Baho 

baholar 
Faol 
Ishtiro
ki 

nofao


qisma


Umum
an 
ishtirok 
etmadi 

“O`ylang-juftliklarga bo`lining- 
fikrlar 
bilan 
almashing” 
texnikasini faolliklari 

Faol 
Ishtiro
ki 
nofaol qisman Umum
an 
ishtirok 
etmadi 
Bilimlarni 
mustahkamlash: 
nazorat 
savollariga 
javob 
berishdagi faolliklari 

Savollar
ga to`liq 
javob 
beradi, 
misollar 
keltiradi 
Savoll
ar 
ga 
javob 
beradi 
Qis 
man 
javo

bera
di 
Umum
an javob 
bermay
di 


138 
13-Mavzu:Kichik guruh yoshidagi bolalarning vaqtni chamalash haqidagi 
tasavvurlarini shakllantirish. 
Reja: 
1.Vaqt tushunchalarini shakllantirish ishini kundalik turmushda o`tkazish.
2.Bolalarning vaqtni chamalash haqidagi tasavvurlarni mustahkamlash bo`yicha 
o`yin va mashg`ulotlarni tashkil etish. 
Bolalarning vaqt xaqidagi tasavvurlarini mustaxkamlash va chuqurlashtirish: 
“Ertalab”, “Kechqurun”, “Kunduz”, “Tun”, “Kecha”, “Bugun”, “Ertaga” 
tushunchalarini farqlash va bu so`zlardan tug`ri foydalanish ko`nikmasini 
mustaxkamlash. 
Bolalarni xafta kunlari bilan tanishtirish va xafta kunlari nomlarini izchillik 
bilan aytishga o`rgatish. Kecha xaftaning qaysi kuni bo`lganligini, bugun qanaqa 
kun, ertaga qaysi kun bo`lishini aniqlashni o`rgatish. 
Bolalarning vaqt xaqidagi tasavvurlarini mustaxkamlash va chuqurlashtirish. 
Yil fasllari bilan tanishtirish va fasllarning nomini to`g`ri ketma-ketlikda aytishga 
o`rgatish. Vaqt tushunchalarini shakllantirish ishini kundalik turmushda o`tkazish 
kerak. Anik kun tartibi (qat`iy o`rnatilgan turish vaqti, ertalabki badantarbiya, 
mashg`ulotlar, ovqatlanish, hordik chiqarish vaqtlari) bolalarda sutka qismlari 
haqida tasavvurlarni shakllantirish uchun real sharoitdir. 
Sutka davomida tarbiyachi bolalar e`tiborini ular faoliyatlari xarakterlari bilan 
bog`liq har xil vaqt oraliklari o`rtasidagi munosabatlarga qaratadi. 
Tarbiyachi sutka qismini aytadi va bolalarning shu qismga mos keluvchi 
faoliyat turlarini sanab o`tadi, masalan: “Xozir ertalab. Siz gimnastika qildingiz, 
yuvindingiz, nonushta qilasiz” yoki “Xozir kunduzi. Kunduzi ota- onalarimiz 
ishlashadi, biz esa shug`ullanamiz” Tarbiyachi bitta bola bilan, kichik-kichik 
guruhlar bilan suhbatlashib, ulardan kechasi, ertalab (uyg`onganlaridan keyin), 
kunduzi nima qilganliklarini gapirib berishni so`raydi. 
Elementar 
matematik 
tasavvurlarni 
rivojlantirishga 
bag`ishlangan 
mashg`ulotlarda 
bolaning 
sutka 
haqidagi 
tasavvurlari 
mustahkamlanadi. 
Maktabgacha yoshdagi bolalarning har bir vaqt oralig`i uchun xarakterli bo`lgan 
faoliyat turlari tasvirlangan rasmlar o`zlariga ko`rsatiladi va ulardan so`raladi: 
“Rasmda tasvirlangan bolalar nima qilishmoqda?”, “Buni ular qaysi vaqtda 
qilishmoqda?” 
Ushbu savollarga javob berish taklif qilinadi: “Sen qachon dam olasan? Sayr 
qilasan? Uxlaysan? va hakozo. 
Kichkintoylarga kunduzi, kechasi, ertalab, kechqurun tasvirlangan rasmlarni 
sutkaning berilgan qismi uchun xarakterli bo`lgan amaliy faoliyatlari tavsiflangan 
hikoyalardan, she`rlardan parchalar o`qishdan kam foydalanish mumkin. 


139 
Vaqtni chamalash
.
Kichikguruhda bolalarning ertalab, kunduzi, kechqurun va 
kechasi kabi vaqt oraliqlari haqidagi tasavvuri aniqlanadi. Bir kunni kichkintoylar 
o`z faoliyatlari mazmunining o`zgarishiga hamda shu vaqt oralig`ida o`z 
atroflarida bo`lgan katta yoshli kishilar faoliyatiga qarab farq qiladilar.
 
Aniq kundalik tartib, bolalarning uyqudan turish, ertalabki gimnastika, 
nonushta, mashg`ulot vaqtlari qat`iy belgilab qo`yilganligi va hokazolar kunning 
bo`laklari haqida tasavvur hosil qilish uchun sharoitlar yaratadi. 
Pedagog (tarbiyachi) vaqt bo`lagining nomini aytadi va bolalarning shu vaqtga 
mos bo`lgan faoliyat turlarini sanab chiqadi. «Hozir ertalab. Biz gimnastika qildik, 
yuvindik, endi esa nonushta qilamiz». Yoki: «Biz allaqachon nonushta qilib 
bo`ldik, shug`ullanib ham bo`ldik, hozir kunduzi. Tez orada tushki ovqatni 
yeymiz». 
Masalan, boladan quyidagilar so`raladi: «Hozir ertalab. Sen erta bilan nima 
qilasan? Sen o`rningdan qachon turasan?» va shu kabilar. 
Rasmlar shunday bo`lishi kerakki, ularda vaqt uchun xarakterli bo`lgan belgilar 
aniq ko`rinib tursin. U bolalarga savollar beradi: «Sen erta bilan nima qilding? 
Kunduzichi?». Yoki: «Sen qachon o`ynaysan? Qay vaqtda sayr qilasan? Sen 
qachon uxlaysan?» Keyin bolalar, masalan, erta bilan, kunduzi yoki kechqurun 
kattalar yoki bolalar nima qilayotganliklari tasvirlangan rasmni tanlab oladilar. 
Bolalar asta-sekin erta bilan, kunduzi, kechqurun, kechasi so`zlarining aniq 
mazmunini tushunib oladilar, ularda vaqt haqida tushuncha va tasavvur hosil 
qilinadi. Bolalar o`z nutqlarida ulardan foydalana boshlaydilar. 
6-ILOVA 
Mustahkamlash uchun savollar
1.Vaqt tushunchalarini shakllantirish ishini kundalik turmushda o`tkazish haqida 
gapirib bering?
2.Bolalarning vaqtni chamalash haqidagi tasavvurlarni mustahkamlash bo`yicha 
o`yin va mashg`ulotlarni qanday tashkil qilinadi? 
3.Ilk yoshdagi bolalarda buyumlar o`lchamini idrok qilishning o`ziga xos 
xususiyatlari haqida tushuncha bering. 
7-ILOVA 
Uyga vazifa: 
1. O`tilgan mavzu bo`yicha konspektni to`ldirish.
2. O`tilgan mavzudagi ma`lumotlarni takrorlab tezkor savol-javobga
tayyorlanib kelish.
3.Nazorat savollariga tayyorlanish. 
O`yin. 


140 
Nazariy o`quv mashg`ulotining o`qitish texnologiyasi. 
Fan (nomi) Bolalarning matematik tasavvurlarini shakllantirish 
14-Mavzu : O`rta guruh yoshidagi bolalarning son-sanoq haqidagi 
tasavvurlarini shakllantirish 
O`quv mashg`ulotining o`qitish texnalogiyasining modeli
Vaqt – 80 daqiqa 
O`quvchilar soni ___ tа 
O`quv mashg`ulotining shakli va 
turi 
Nazariy,
O`quv mashg`uloti rejasi 
1.O`rta guruh yoshidagi bolalarning son-sanoq 
haqidagi tasavvurlarni shakllantirish. 
2.Matematika mashg`ulotlarini o`tishda 
“O`zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha 
yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo`yilgan Davlat 
talablari”dagi barcha rivojlanish sohalari 
vazifalarini bajarilishi. 
O`quv mashg`uloti maqsadi: O`rta guruh yoshidagi bolalarning son-sanoq haqidagi 
tasavvurlarini shakllantirish mavzusi yuzasidan to`liq tasavvurlarini shakllantirish 
O`qitish natijasi 
Ushbu mavzuni o`zlashtirish natijasida o`quvchida 
Bolalarning matematik tasavvurlarini 
shakllantirishga doir dastlabki tushunchalar 
shakllanadi. Mavzu bo`yicha bilim va 
ko`nikmalarga ega bo`ladi 
Pedagogik vazifalar: 

O`rta guruh yoshidagi 
bolalarning son-sanoq haqidagi 
tasavvurlarni shakllantirishni 
tushuntirish; 
- Matematika mashg`ulotlarini 
o`tishda 
“O`zbekiston 
Respublikasining 
ilk 
va 
O`quv faoliyati natijalari

O`rta guruh yoshidagi bolalarning son-sanoq 
haqidagi tasavvurlarni shakllantirishni izohlaydi; 

Matematika 
mashg`ulotlarini 
o`tishda 
“O`zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha 
yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo`yilgan Davlat 
talablari”dagi 
barcha 
rivojlanish 
sohalari 
vazifalarini bajarilishini aytib beradi. 


141 
maktabgacha yoshdagi bolalar 
rivojlanishiga qo`yilgan Davlat 
talablari”dagi 
barcha 
rivojlanish sohalari vazifalarini 
bajarilishini ko`rsata olish; 

O`rta 
guruh 
yoshidagi 
bolalarning son-sanoq haqidagi 
tasavvurlarni 
shakllantirishni 
tasniflash; 
-
O`rta guruh yoshidagi bolalarning son-sanoq 
haqidagi tasavvurlarni shakllantirishni tasniflaydi. 
O`qitish metodlari 
Aqliy xujum,B/B/B 
O`qitish vositalari 
Matnlar, yozuv taxtasi,kompyuter, proyektor
O`quv faoliyatini tashkil etish 
shakli 
Guruhda ishlash
O`qitish sharoiti 
Maxsus texnikalar bilan jixozlangan ma`ruza 
mashg`ulotni o`tish uchun xona
Qaytar 
aloqaning 
usul 
va 
vositalari 
Tezkor –so`rov, savol-javob, test, misol va 
mashqlar, bajarilgan o`quv topshiriqlarni baholash 
O`QUV MASHG`ULOTINING TEXNOLOGIK XARITASI 
Ish
bosqichlari 
va vaqti 
Faoliyatlar mazmuni 
O`qituvchi 
O`quvchi 
1-bosqich 
O`quv 
mashg`ulot
iga kirish
(5 daqiqa) 

Download 9,12 Mb.
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   105




Download 9,12 Mb.
Pdf ko'rish