Xulosa
Tarbiyachi yosh avlodimizni xalqimizning munosib farzandlari qilib tayyorlashdek
muhim, faxrli ish bilan birga mas’uliyatli vazifani bajaradi. Tarbiyachining siyosiy
etukligi bolalarni tarbiyalash sifati uchun xalq hamda jamiyat oldidagi o‘z
mas’uliyatini anglashga, ta’lim-tarbiya vazifalarini ijodiy yondashishga, o‘z
mahoratini doimo takomillashtirib borish va ishdagi o‘rtoqlarini o‘sishiga yordam
beradi. Demak, tarbiyachi avvalo, bilimli bo‘lishi, o‘zi yashab turgan ulkan hayotini
bilishi, tabiat va jamiyatning qonuniyatlarini tushunishi, ijtimoy faol bo‘lishi,
umumiy va maktabgacha tarbiya pedagogikasini, bolalar ruhiyati va fiziologiyasini
egallashi va bolalarning yosh xususiyatlarini bilishi kerak. SHuningdek, pedagogik
tarbiyachining hodisalarni tahlil qilishga ilmiy nuqtai nazardan yondashuvi bolani har
tomonlama rivojlantirish muvaffaqiyatini amalga oshirishga imkon beradi.
Mustaqillik munosabati bilan respublikamiz rahbariyati tarbiyachilarning faoliyatini
yuqori baholamoqda. Yosh avlodni komil inson qilib, kamolot sari etaklashdagi
erishgan yutuqlari uchun va tarbiyachilar, metodist, katta, metodist tarbiyachi va
boshqa shunga o‘xshash unvonlar bilan taqdirlanadilar. Ularga respublika
miqyosidagi unvonlar beriladi. Xalq ta’limi xodimlari orasidan respublika, viloyat,
tuman kengashlariga deputatlar saylanish, ularga bo‘lgan chuqur hurmat va ehtiromni
bildiradi. Respublikamizda amalga oshirilayotgan tub islohotlar bugungi kunda
Maktabgacha ta;lim tashkilotida, akademik litsey va kasb-hunar kolleji hamda oliy
o‘quv yurtlarida shakllanayotgan avlod ijobiy xulq-atvor me’yorlari va qoidalarini,
ilmiy bilim asoslarini, kasb-hunar malaka va ko‘nikmalarini har tomonlama puxta
egallab borishini talab qiladi. Buning uchun o‘sib kelayotgan yosh avlodni bilimlar
bilan qurollantirish milliy qadriyatlarimiz, ma’naviyatimizni tiklash jahon
madaniyati, milliy madaniyatimiz durdonalari bilan tanishtirish, ularni jismoniy
sog‘lom ma’naviy etuk qilib tarbiyalashdek vazifalar qo‘yildi. Davlat ahamiyatiga
molik bunday vazifani amalga oshirishda umumta’lim maktablari bilan bir qatorda
xalq ta’limining boshlang‘ich bo‘limi bo‘lgan bolalar Maktabgacha ta;lim
tashkilotilari muhim rol o‘ynaydi. Buning uchun har bir tarbiyachi o‘zini talab va
nazorat qila bilishi davlatimiz maktabgacha tarbiya muassasalari oldiga qo‘ygan
talablarni amalga oshirishning garovidir.
Xulosa qilib aytganda, yaqin o‘tkan yillarda zamonaviy innovatsion
texnologiyasi dominant pozitsiyani egallash maktabgacha ta’limda to‘g‘ridan-to‘g‘ri
o‘quv-uslubiy ishlarni tashkil etish uchun keng qo‘llaniladi. Tarbiyachilar,
31
kompyuterlar savodxonligini muvaffaqiyatli o‘zlashtirgan, bolalar uchun keng
imkoniyatlarni ochishi mumkin va bu faqat taqdimotlar va o‘qitish roliklarini
namoyish etish bilan cheklanmaydi. Mahalliy rivojlanayotgan dasturlarning ulkan
tanlov sharoitida ota-onalar yoshga to‘liq javob beradigan narsalarni tanlash juda
qiyin va ta’lim ehtiyojlari ta’minlanadi. Umumiy fikrni olish bu masala faoliyat
uchun maqbul sharoitlarni yaratishga imkon beradi yoshni rivojlantirish bolalar, bilan
samarali hamkorlikni barpo etish uchun zaruriy narsalarni yaratadilar, ota-onalarning
nazarida tarbiyachining nufuzini oshiradi. Pedagogik ta’limning asosiy maqsadi ham
shaxsni aqliy, ma’naviy-axloqiy, estetik, jismoiy rivojlanishini ta’minlash, uning
ijodiy imkoniyatlarini har tomonlama yuzaga chiqarish, unda insonparvarlik
munosabatlarini shakllantirish uchun zarur shart-sharoit yaratishdan iboratdir.
Shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim jarayonini tashkil etishda ilg‘or pedagogik
texnologiyalarni qo‘llash, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga tayanish, uning
mazmunini demokratlashtirish va insonparvarlashtirish, ta’lim jarayonini
ijtimoiylashtirish va differentsiatsiyalash shaxsga yo‘naltirilgan ta’limni amalga
oshirishda muhim hiloblanadi. Shaxs individ – shaxs – inson tizimida o‘z
dunyoqarashi, nuqtai nazariga ega bo‘lish, o‘z haq-huquqini hurmat qilishga
o‘rganish, shaxslik xislatlarini tushunish, shuningdek, o‘z bilim, qobiliyat va
ko‘nikmalarini namoyon etib, mehnat faoliyatiga munosabati bilan belgilanadi.
Insonda yuqorida ko‘rsatilgan xususiyatlar rivojlanib, uning ijtimoiy voqelikka,
mehnatga, kishilarga, jamiyatga bo‘lgan munosabati muayyan bosqichga
yetgandagina u barkamol shaxs darajasiga ko‘tariladi.
Jumladan, ilg‘or xorijiy tajribani hisobga olgan holda bolalarni har tomonlama
intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy rivojlantirish sharoitlarini yaratish,
maktabgacha ta’lim sifatini oshirish, maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bolalarni
maktabga sifatli tayyorlashni tubdan yaxshilash, ta’lim-tarbiya jarayoniga jahon
amaliyotida keng qo‘llaniladigan zamonaviy ta’lim dasturlari va texnologiyalarini
joriy etish, maktabgacha ta’lim tashkilotlariga pedagog kadrlarni tayyorlash va
malakasini oshirish mexanizmini takomillashtirishdan iborat dolzarb vazifalar
qo‘yildi.Ilg‘or xorijiy tajribalarni amalda keng joriy etish orqali ko‘plab natijalarga
erishish mumkin bo‘ldi.
Hozirgi kunga kelib mamlakatimizda va xorijiy davlatlarda maktabgacha ta’lim
yo‘nalaishidagi olib borilgan ilmiy tadqiqot ishlari, tajribalar tahili shuni ko‘rsatadiki,
ta’lim sifatini boshqarish va nazorat qilish, uzluksiz ta’lim tizmini to‘la boshqarish
tizmlarini boshqarish, tizmlarini shakllantirish hamda tadbiq qilish davlat ta’lim
32
siyosati qilib belgilanib kelinmoqda. Ta’lim sifatining birinchi o‘rindaligi, ta’lim
tizmida olib borilayotgan siyosatining yadrosi sifatida maktabgacha ta’lim
tashkilotidan boshlab, ta’lim tizminig barcha bosqichlarida boshqaruvning foydali
mexanizmlarini yaratish muammosini nihoyatda dolzarb bo‘lib kelmoqda. Bunda
maktabgacha ta’lim tizmining o‘rni o‘zgacha bo‘lib, sifat darajasini ko‘tarish,
salohiyatini oshirish boshqa sohalar kabi ko‘plab yutuqlarga erishish lozim bo‘ladi
|
