16
bog’liq bo’lgan muhandislik sanitariya-gigiyena inshootlari va tadbirlari majmuasi
hisoblanadi.
O’zbekistonda dastlabki kanalizatsiya 1937
yilda Toshkentda, to’qimachilik
kombinati hududida (uzunligi 7.2 km) qo’llanildi. Uning tozalash inshootlari (Salar
aeratsiya stansiyasi) 1939 yilda qurila boshlangan. 1940 yilda Toshkent uy-joy jam-
g’armasining 9% kanalizastiya bilan ta’minlangan edi. 1945 yilda kanalizatsiya
tarmoqlari 29 km, 1955 yilga kelib 60 km, hozirda esa 2601 km ni tashkil etadi, uy-
joy jamg’armasining 81.8% kanalizatsiyalashtirilgan.
2006 yilda Guliston, Termiz, Urganch, Andijon
shaharlarida tozalash
inshootlari tiklangan, 16,5 km kanalizatsiya kollektorlari qayta qurildi va yuvib
tozalandi, bunga taxminan 2 mlyard.so’m sarflandi.
Termiz shahridagi tozalash
inshootlarini rekonstruksiyalash ishlari amalga oshirildi.
Issiqlik ta’minoti. Issiqlik energiyasi asosan issiqlik ta’minoti korxonalari
tomonidan ishlab chiqariladi. Ular jami issiqlik energiyasini 81% ini ishlab
chiqaradilar, respublikaning boshqa mintaqalarida
esa issiqlik energiyasi
transportirovkasini amalga oshiruvchi vositachilar tomonidan amalga oshiriladi.
Issiqlik ta’minoti korxonalari gaz va elektr ta’minoti korxonalari singari tabiiy
monopoliya sub’ektlari hisoblanadi va mahalliy hokimiyat organlarining tarkibiy
bo’linmasidir. Ularning 60%i aksiyadorlik jamiyatlari,
qolganlari esa davlat mulki
shaklidagi korxonalardan iborat. Lekin shunga qaramasdan, ushbu tarmoqda ham
o’ziga hos muammolar yo’q emas:
1. Turar joy binolaridagi isitish
tizimlarini qoniqarsiz holati, bu turar joy
binolarini ichida joylashgan isitish tarmoqlarini yemirilganligi, gidroelevatordagi
podmesni ishdan chiqqanligi sababi yuzaga kelgan. Ushbu
jihozlarni foydalanish
muddati 18 yil bo’lib, ulardan amalda 30 yildan ko’p muddat foydanilgan.
2. Issiqlik tarmoqlarini yemirilganligi (35% - hisoblangan davrdan ko’p
muddat ishlatilmoqda, 21% - to’liq o’zgartirilishi kerak, 7% - izolyatsiya qilish
kerak), ham moddiy ham ma’naviy
eskirgan qozonxonalar, qimmat yoqilg’idan
foydalanish (mazut, pechka yoqilg’isi).
Toshkent shahridagi qozonxonalar holati to’g’risida.
17
Shahar aholisi taxminan 14435,9 ming gkal issiqlik energiyasi iste’mol qiladi,
shundan asosiy ulush Toshkent shahriga to’g’ri keladi - kishi boshiga - 8083,3 ming
gkal, o’rtacha kishi boshiga - 1,6 gkal. issiqlik energiyasi ishlab chiqarilsa,
Toshkent shahrida bu ko’rsatkich - 3,81 gkal teng.
