|
Toshkent arxitektura qurilish universiteti "texnologiya"
|
| bet | 14/17 | | Sana | 05.06.2024 | | Hajmi | 1,05 Mb. | | #260622 |
Bog'liq Diplom ishi 111111Element
nomi
|
Element belgisi
|
Hisobiy kuch, kN
|
Qabul qilingan kesim
|
Kesim yuza, sm2
|
Hisobiy uzunlik, sm
|
Inersiya radiusi, sm
|
Egiluvchanlik
|
|
Kuchlanish , kN/sm2
|
|
|
|
|
|
|
1
|
YUqori sarrov
|
V-1
|
0
|
∟45x4
|
3,48
|
100
|
100
|
1.38
|
2.16
|
73
|
46
|
0.698
|
13.1
|
G-3
|
-47.5
|
∟45x4
|
3,48
|
100
|
100
|
1.38
|
2.16
|
73
|
46
|
0.698
|
D-4
|
-47.5
|
∟45x4
|
3,48
|
100
|
100
|
1.38
|
2.16
|
73
|
46
|
0.698
|
E-6
|
-63.5
|
∟45x4
|
3,48
|
100
|
100
|
1.38
|
2.16
|
73
|
46
|
0.698
|
J-7
|
-63.5
|
∟45x4
|
3,48
|
100
|
100
|
1.38
|
2.16
|
73
|
46
|
0.698
|
Z-9
|
-57
|
∟45x4
|
3,48
|
100
|
100
|
1.38
|
2.16
|
73
|
46
|
0.698
|
2
|
Pastki sarrov
|
A-2
|
30
|
∟45x4
|
3,48
|
200
|
200
|
1.38
|
2.16
|
145
|
93
|
-
|
9
|
A-5
|
59.3
|
∟45x4
|
3,48
|
200
|
200
|
1.38
|
2.16
|
145
|
93
|
-
|
A-8
|
62.3
|
∟45x4
|
3,48
|
200
|
200
|
1.38
|
2.16
|
145
|
93
|
-
|
3
|
Havonlar
|
1-2
|
-36.5
|
∟45x4
|
3,48
|
97.6
|
97.6
|
1.38
|
2.16
|
71
|
45
|
0.715
|
12
|
2-3
|
21.3
|
∟45x4
|
3.48
|
122
|
122
|
1.38
|
2.16
|
88
|
57
|
-
|
3.06
|
4-5
|
-14.4
|
∟45x4
|
3,48
|
97.6
|
97.6
|
1.38
|
2.16
|
71
|
45
|
0.715
|
3
|
5-6
|
4.9
|
∟45x4
|
3.48
|
122
|
122
|
1.38
|
2.16
|
71
|
45
|
-
|
-
|
7-8
|
-1.3
|
∟45x4
|
3,48
|
97.6
|
97.6
|
1.38
|
2.16
|
71
|
45
|
-
|
-
|
8-9
|
7.2
|
∟45x4
|
3,48
|
97.6
|
97.6
|
1.38
|
2.16
|
71
|
45
|
-
|
-
|
4
|
Tirgaklar
|
B-1
|
-1.9
|
∟45x4
|
3,48
|
81.6
|
81.6
|
1.38
|
2.16
|
59
|
38
|
-
|
-
|
3-4
|
-3.8
|
∟45x4
|
3,48
|
81.6
|
81.6
|
1.38
|
2.16
|
59
|
38
|
-
|
-
|
6-7
|
-3.8
|
∟45x4
|
3,48
|
81.6
|
81.6
|
1.38
|
2.16
|
59
|
38
|
-
|
-
|
MEHNATNI MUHOFAZA QILISh VA TEXNIKA HAVFSIZLIGI
O`zbekiston Respublikasida qurilishda mehnat xavfsizligiga oid qabul qilingan qonunlar, prezident farmonlari va me`yoriy hujjatlar:
Mehnat muhofazasida me`yoriy-huquqiy qonunlar sistemasi O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi 1995 yil 21 dekabrda 161-1 raqamli O`zbekiston Respublikasining mehnat kodeksini tasdiqladi. Mehnat muhofazasiga o`qitishni tashkil qilish va bilimlarni tekshirish bo`yicha namunaviy barcha korxona, tashkilot, muassasa, institut, ilmiy-tadqiqot tashkilotlari, birlashma, tarmoq, vazirlik va boshqa mulk shaklidan qat`iy nazar malaka talablari hajmida ishchilar, rahbarlar, mutaxassislar, muhandis-texnik xodimlar uchun mehnat muhofazasidan bilimlarni majburiy nazorat qilish tartibi belgilangan.
Qurilishni tashkil etish va qurilishdagi ishlarni bajarish loyihalarida nazarda tutilgan mehnat muhofazasi masalalari
Mehnat muhofazasiga o‘qitishni tashkil qilish va bilimlarni tekshirish bo‘yicha namunaviy nizomda (№ 272, 14.08.1996) barcha korxona, tashkilot, muassasa, institut, ilmiy-tadqikot tashkilotlari, birlashma, assotsiasiya, korpooratsiya, xolding, tarmoq, vazirlik va boshqa mulk shaklidan qat’iy nazar malaka talablari hajmida ishchilar, rahbarlar, mutaxassislar, muhandis-texnik xodimlar uchun mehnat muhofazasidan bilimlarni majburiy nazorat qilish tartibi belgilangan.
Ishchilar bilan yo‘riqnoma o‘tkazish. Yo‘riqnomalar ikki xil bo‘ladi: kirish va ish joyida o‘tkaziladigan yo‘riqnoma. O‘z navbatida ish joyida o‘tkaziladigan yo‘riqnoma 3 xil bo‘ladi: dastlabki, davriy va navbatdan tashqari.
Kirish yo‘riqnomasi. Barcha ishga yangi kiruvchilar, boshqa korxonalardan xizmat safariga jo‘natilganlar (ish malakasi va stajdan qat’iy nazar) amaliyot o‘tayotganlar va shogirdlar kirish yo‘riqnomasini o‘tadilar. Uni korxonaning mehnat muhofazasi bo‘yicha mas’ul xodimi yoki shu vazifa yuklatilgan boshqa rahbar xodim o‘tkazadi. Agar ishga qabul qilish bevosita sexlarda amalga oshirilsa, kirish yo‘riqnomasini shu sexning boshlig‘i o‘tkazishi kerak.
Shikastlanganlarga dastlabki yordam ko‘rsatish, yong‘in xavfsizligi va boshqa maxsus masalalar bo‘yicha yo‘riqnomalarni tegishli mutaxassislar olib boradilar.
Kirish yo‘riqnomasi maxsus adabiyot, ko‘rgazmali qurollar bilan jihozlangan mehnat muhofazasi xonasida, zamonaviy texnik vositalardan foydalangan holda o‘tkaziladi. Kirish yo‘riqnomasi guruh bilan va yakka tartibda o‘tkazilishi mumkin. Guruh bilan o‘tkazilganda eshituvchilar soni 10 kishidan oshmasligi kerak.
Kirish yo‘riqnomasi o‘tkazilganligi haqida maxsus jurnalga va ishchi qo‘liga topshiriladigan ishga kirish varaqasiga yozib qo‘yiladi.
Kirish yo‘riqnomasining dasturi:
1. turar-joy binosi haqida ma’lumot.
2. mehnat muhofazasi.
Havfsizlik standartlari tizimlari hakida umumiy ma’lumot. Ish vaqti va dam olish vaqti. Ayollar va balog‘atga yetmaganlar mehnatini muhofaza qilish. Davlat, tarmoq va jamoat nazorati. Korxonada baxtsiz hodisalarni taftish qilish. Ichki mehnat tartibi qoidalari.
3.Xavfsizlik texnikasi.
Xavfli, zararli ishlab chiqarish omillari va ulardan ximoyalanish. Ishlab chiqarishda baxtsiz hodisalarning va kasb kasalliklarining asosiy sabablari. Xavfsizlik standartlari tizimlarida ishlab chiqarish jarayonlariga va uskunalariga qo‘yiladigan talablar. Uskunalarning asosiy xavfsizlik qoidalari. Ogohlantiruvchi, to‘suvchi va signal beruvchi vositalar. Xavfsizlik ranglari va belgilari. Elektr toki bilan jarohatlanish xavfini oshiruvchi sharoitlar. Jarohatlarning oldini olish tartiblari.
Ish joyini xavfsiz tashkil qilish va saqlashga qo‘yiladigan talablar. Yuk ko‘tarish va tashish mexanizmlari, ichki transport vositalaridan xavfsiz foydalanish qoidalari.
4.Ishlab chiqarish sanitariyasi.
Ishlab chiqarish muhitining asosiy sanitariya-gigienik omillari. Mehnat sharoitini yaxshilash bo‘yicha asosiy tadbirlar (texnik va tashkiliy, sanitariya-gigienik, davolash-profilaktik). Ish joylari havosini almashtirishning zarurati va tuzilishi. Yorug‘likni to‘g‘ri tashkil qilish. Shovqinga qarshi tadbirlar.
5.Shahsiy himoya vositalari, ulardan foydalanish me’yor va qoidalari. Himoya vositalariga qo‘yiladigan talablar. Korjomalar maxsus poyafzallar. Qo‘l, bosh, yuz, ko‘z, nafas a’zolari, quloqni himoya qilish. Ogohlantiruvchi moslamalar.
6.Shahsiy gigiena qoidalari. Sanitariya kiyimlari, poyafzallari va vositalariga qo‘yiladigan talablar.
7.Korxonada yong‘in xavfsizligiga qo‘yiladigan talablar.
8.Mexanik jarohat olganda, kuyganda, kislota va ishqorlar bilan kuyganda zaharlanishda, elektr va ko‘z jarohatlari olgandagi dastlabki yordam.
9.Xavfsizlik texnikasi yo‘riqnomalari buzilganda qo‘llanadigan javobgarlik.
O‘zbekiston Respublikasida qurilishda mehnat xavfsizligiga oid qabul qilingan qonunlar, prezident farmonlari va me’yoriy hujjatlar
Mehnat muhofazasida me’yoriy-huquqiy qonunlar sistemasi O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi 1995 yil 21 dekabrda 161-1 raqamli O‘zbekiston Respublikasining mehnat kodeksini tasdiqladi.
Respubdikamizda mehnatni muhofaza qilishning huquqiy asoslari O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida va O‘zbekiston Respublikasining «Mehnatni muhofaza qilish tug‘risida»gi Qonunda mustahkamlangan. Ushbu Qonun ishlab chiqarish usullari, mulk shaklidan qat’iy nazar korxonalarda mehnatni muhofaza qilishni tashkil etishning yagona tartibini belgilaydi hamda fuqarolarning sog‘lig‘i va mehnatining muhofaza qilinishini ta’minlashga qaratilgan.
Mehnatni muhofaza qilish — bu tegishli qonun va boshqa me’yoriy xujjatlar asosida amal qiluvchi insonning mehnat jarayonidagi havfsizligi, sihat-salomatligi va ish qobiliyati saqlanishini ta’minlashga qaratilgan ijtimoiy-iqtisodiy, tashkiliy, texnikaviy, sanitariya-gigiena va davolash-profilaktika tadbirlari hamda vositalari tizimidan iborat.
Ushbu Qonun mulk va xo‘jalik yuritish shakli turlicha bo‘lgan korxonalar, muassasalar, tashkilotlar bilan, shu jumladan ayrim yollovchilar bilan mehnat munosabatlarida turgan barcha ishlovchilar; kooperativlarning a’zolari, ishlab chiqarish amaliyotini o‘tayotgan oliy O‘quv yurtlari talabalari, o‘rta maxsus o‘quv yurtlari, hunar-texnika bilim yurtlari va umumiy ta’lim maktablarining o‘quvchilari; korxonalarda ishlashga jalb etiladigan xarbiy xizmatchilar muqobil xizmatni o‘tayotgan fuqarolar; sud xukmi bilan jazoni o’tayotgan shaxslar, ahloq tuzatish mehnat muassasalari korxonalarida yoki hukmlar ijrosini amalga oshiruvchi idoralar belgilaydigan korxonalarda ishlash davrida, shuningdek jamiyat va davlat manfaatlarini ko‘zlab tashkil etiladigan boshqa turdagi mehnat faoliyati ishtirokchilariga nisbatan amal qiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 36-42 moddalarida insonning iktisodiy va ijtimoiy huquqlari, 45-50 moddalarida inson huquqlari erkinliklari kafolatlangan va burchlari belgilangan.
O‘zbekiston Respublikasining mehnatni muhofaza qilish tug‘risidagi qonunning 1-7-moddalarida umumiy qoidalar keltirilgan. Mehnatni muhofaza qilishni ta’minlash 15-moddalarda berilgan, 16-21-moddalarda ishlovchilarning mehnatni muhofaza qilishga doir huquqlarini ro‘yobga chiqarishdagi kafolatlar ifodalangan. mehnatni muhofaza qilishga doir qonunlar va boshqa me’yoriy xujjatlarga rioya etilishi ustidan davlat va jamoatchilik nazorati 22-29-moddalarda berilgan.
Mehnat shatnomalari VI bobda keltirilgan, unda mehnat shartnoiasining mazmuni, shakli, mudati 73-76-moddada, ishga qabul qili sh va dastlabki sinov muddati 77-78-moddada, mehnat shartnomalarining bekorqkilinishi 97-113-moddalarda o‘z aksini topgan.
Mehnat nizolari XV bobda ko‘rilgan bunda mehnat nizolari ko‘rilib chiqadigan organlar 260-moddada xalq sudlari 267-269-moddalarda mehnat nizosini hal qilishni so‘rab murojat etish muddatlari 270-moddada mehnat shartnomasini g‘ayri-qonuniy ravishda bekor qilishda yoki xodimni g‘ayri-qonuniy ravishda boshqa ishga o‘tkazishda aybdor bo‘lgan mansabdor shaxs zimmasiga moddiy javobgarlik yuklash 274-moddada o‘z aksini topgan.
Davlat ijtimoiy sug‘urtasi masalalari XVI bobning 282-288-moddalarida keltirilgan (davlat ijdtimoiy sug‘urtasining barcha xodimlariga tatbiq etilishi 282-modda davlat ijtimoiy sug‘urtasi hisobidan beriladigan ta’minot turlari 284-modda xomiladorlik va tug‘ish nafaqasi 286-modda, dafn etish marosimi uchun beriladigan nafaqa 288-modda, qarilik bo‘yicha pensiya 289-modda, nogironlik pensiyasi 290-modda, boquvchisini yo‘qotganlik pensiyasi 291-modda).
Mehnat muhofazasi bo‘yicha me’yoriy (norma) va qoidalar ta’sir doirasiga qarab umumiy va tarmoqlarga bo‘linadi. Hamma xalq xo‘jaligi tarmoqlarida mehnatni muhofaza qilish talablari har xil bo‘lib, umumlashtiruvchi umumiy me’yor va qoidalar mavjud. Bularga quyidagilar «Qurilish me’yorlari va qoidalari (KM va K) «Sanitariya me’yorlari (SM)» «Elektr jihozlarining tuzilish qoidalari (ETK), «Yuk ko‘tarish kranlarining tuzilish va havfsiz ishlatish qoidalari» va boshqalar kiradi.
Tarmoq meyorlari va qoidalari xalq xo‘jaligining alohida tarmoqlariga ta’sir qiladi va mehnatni muhofaza qilish talablarini, faqatgina shu o‘ziga xos tarmoq uchun o‘z ichiga oladi. Bu qishloq xo‘jaligida «Qishloq xo‘jalik mahsulotlarini yetishtirish va yig‘ib olgandan keyin ularga ishlov berish havfsizlik qoidalari», «Qishloq xo‘jaligida pestitsidlarni qo‘llash, tashish va saqlash sanitariya qoidalari» va boshqalar.
Me’yoriy (normativ) xujjatlar sistemasida muhim o‘rinni mehnat muhofazasi bo‘yicha qo‘llanmalar egallagan, ular alohida kasblar va ish turlari bo‘yicha tuzilgan. Ular kuyidagilarga bo‘linadi: namunaviy, ilmiy-tekshirish, loyiha-konstruktorlik, texnologik va boshqa institutlar va tashkilotlar, shuningdek korxonalar o‘ziga tegishli vazirliklar topshirigiga asosan, ishchilar uchun qo‘llanmalar, har bir sex, uchastka, bo‘lim, firmer xo‘jaligi rahbarlari tomonidan ishchilar uchun ishlab chiqarilgan qo‘llanmalar har bir korxona va bo‘limlarni alohida o‘ziga xosligini hisobga oladi. Mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha eng muhim me’yoriy xujjatlardan biri standartlar sistemasidir.
|
| |
