176
boriladigan hududning holatiga bog‗liq.
O‗quv mashqini tayyorlashda quyidagi hujjatlar ishlab chiqiladi:
- o‗quv mashqini tayyorlash va o‗tkazish haqida buyruq;
- o‗quv mashqiga tayyorgarlikning kalendar rejasi;
- o‗quv mashqini o‗tkazish rejasi;
O‗quv mashqini tayyorlash va o‗tkazish haqidagi maxsus buyruq ishlab
chiqiladi. Buyruqda:
- o‗quv mashqini o‗tkazish muddati va o‗rganuvchilar tarkibi;
- sardor-boshliqlar va boshqa qatnashchilar tarkibini tayyorlash tartibi;
- amaliy ish bajariladigan hududlarni tayyorlash hamda ish hajmi va
mas‘ul ijrochilar;
- moddiy-texnik ta‘minot, shu jumladan motoresurslar, yonilg‗i, taqlid
vositalari;
- o‗quv mashqini o‗tkazishda xavfsizlikni ta‘minlash bo‗yicha choralar
aniq belgilangan bo‗lishi lozim.
Kalendar rejada:
- rahbarning yordamchisini, sardor-boshliqlar va tuzilmalarning barcha shaxsiy
tarkibini tayyorlash borasidagi tadbirlar;
- hujjatlar ro‗yxati, ularni ishlab chiqish muddati va buning uchun mas‘ul
shaxslar;
- o‗quv mashqi va taqlid hududini tayyorlash borasidagi tadbirlar;
- aloqa va xabar berish xizmatini tashkil etish masalalari yoritib beriladi.
Kalendar reja tarmoq rahbari tomonidan tasdiqlanadi.
O„quv mashqini o„tkazish uslubi. O‗quv mashqini shaxsiy tarkibga xabar
berish va yig‗ish, texnikani olib borish va ularning harakatga tayyorligini
tekshirish kerak.
Taktik vazifalar (buyruqlar, ko‗rsatmalar)ni yoki shartli topshiriqni
topshirgach, sardorlarga olingan vazifani tushunib olishi, sharoitni baholashi,
qaror qabul qilishi va qaramog‗idagilarga vazifa berishi uchun zarur vaqt beriladi.
Tuzilmalar sardorlarining qutqaruv ishlarini tashkil etish borasidagi qarorini o‗quv
mashqi rahbari eshitib ko‗radi va tasdiqlaydi.
Bunda asosiy e‘tiborni uning
maqsadga muvofiqligi va vujudga kelgan sharoitga to‗g‗ri kelishi, kuch va
vositalardan foydalanishning samaradorligi, berilgan vazifani bajarish
uchun belgilangan muddatlarning realligi, vazifaning aniq qo‗yilishi, boshqaruv va
muvofiqlashuvni tashkil qilish usullariga qaratish lozim.
Tuzilmalar o‗rtasidagi doimiy va yaqindan o‗zaro hamkorlikni ham
esdan chiqarish mumkin emas. Bu narsa, shu lahzalarda falokatga uchragan
odamlarni qutqarish va muhofaza qilish bo‗yicha eng muhim vazifalarni hal etayotgan
bo‗linmalar manfaatlari yo‗lida amalga oshirilishi va qo‗llab-quvvatlanishi lozim.
O‗quv mashqi avariya-qutqaruv ishlari nihoyasiga yetganligini e‘lon
qilish bilan yakunlanadi.
Mashq yakunida rahbar shaxsiy tarkib va texnikani tekshirish, o‗quv
mashqi olib borilgan hududni tartibga keltirish hamda muhokama o‗tkazish joyi va
vaqti haqida
ko‗rsatma beradi.
