131
olgan holda oziq-ovqatlarni germetik idishlarda (konservalash, banka, termos,
xolodilnik va boshqalarda) saqlash maqsadga muvofiq bo‗ladi.
Bunday holatlarda faqat idishlar zararlanadi. Yashiklar ham zaharlovchi
moddalardan ancha himoya qiladi. Qog‗ozdan tayyorlangan konlar radiaktiv
moddalardan
saqlaydi, ammo zaharlovchi moddalar tomchisidan esa vaqtincha
himoya qiladi. Oziq-ovqat saqlanadigan omborlarning hamma teshiklari zaharlovchi
moddalar va radioaktiv moddalardan zararlanishdan saqlash uchun mahkam qilib
berkitilishi kerak. Zararlangan oziq-ovqat,
suv manbalari zararlangan, deb shubha
qilinadi, shuning uchun ularni maxsus tekshiruvdan o‗tkazmay turib foydalanishga
ruxsat etilmaydi.
RM, ZM yoki bakteriologik vositalar bilan zararlangan hudud, barcha narsalar,
oziq-ovqat, em-xashak va boshqalar zararsizlantirilmaguncha odamlar va hayvonlar
uchun xavflidir.
Zararlanish turiga qarab, zaharsizlantirish har xil bo‗ladi: dezaktivizatsiya;
degazatsiya; dizenfeksiya. Zararlangan obyektlardan radiaktiv moddalarni yo‗qotish
dezaktivatsiya
deyiladi.
Zararlangan
obyektlarni zararsizlantirish
yoki ximiyaviy
neytrallash
va
ulardagi
zaharlovchi
moddalarni yo‗qotish
degazatsiya deyiladi.
Zararlangan obyektlardan kasallik
ko‗zg‗atuvchi
mikroblar
va
ularning
toksinlarini yo‗qotish
dizenfeksiya deyiladi.
Ba‘zan
dezinfeksiya
qilib,
zararli
hasharotlar,
yuqumli
kasalliklarni
tarqatuvchi
pashsha,
chivin,
kana,
iskabtopar bit va boshqalar yo‗qotiladi.
Deratizatsiya yo‗li bilan qator yuqumli kasalliklarning tarqalishiga sabab
bo‗ladigan kemiruvchi hayvonlar (kalamush, sichqon, yumronqoziq, qo‗shoyoq va
boshqalar) yo‗qotiladi.
Zararsizlantirish
chora-tadbirlari
(dezaktivatsiya, degazatsiya, dizenfeksiya) faqat
odamlar borishi mumkin bo‗lgan obyektlarda
amalga oshiriladi. Qolgan hududlar o‗z-o‗zidan
zararsizlanadi: radioaktiv moddalar o‗z-o‗zidan
parchalanadi va
radiatsiya darajasi pasayadi;
zaharlovchi moddalar bo‗linadi; quyosh nuri
ta‘sirida mikroblar nobud bo‗ladi va h.k.
