|
Javobgarlik subyekti va huquqbuzarlik subyekti: o‟zaro nisbat
Pdf ko'rish
|
| bet | 129/159 | | Sana | 15.02.2024 | | Hajmi | 2,02 Mb. | | #157348 |
Bog'liq Fuqarolik huquqi Umumiy qism (2)
Javobgarlik subyekti va huquqbuzarlik subyekti: o‟zaro nisbat
Odatda repressiv huquq tarmoqlarida huquqbuzarlik subyekti
(huquqbuzarlik qilmishini sodir etgan shaxs) va huquqbuzarlik uchun
javobgarlik subyekti (sodir etilgan huquqbuzarlik uchun zimmasiga
yuridik javobgarlik yuklatilgan shaxs) deyarli farqlanmaydi. Fuqarolik-
huquqiy javobgarlikni
qo‟llashda ham
aksariyat ko‟p hollarda
huquqbuzarlik subyekti ayni vaqtda fuqarolik javobgarlik subyekti sifatida
qaraladi. Biroq, bu holat har doim ham kuzatilmaydi.
Masalan FK 334-
moddasiga asosan basharti, qonun hujjatlari yoki shartnomada bevosita ijrochi bo‟lgan uchinchi
shaxsning javobgarligi belgilab qo‟yilmagan bo‟lsa, zimmasiga majburiyatni bajarish vazifasi
yuklatilgan
uchinchi
shaxslarning
majburiyatni
bajarmaganligi
yoki
lozim
darajada
bajarmaganligi uchun qarzdor javob beradi.
Bu yerda huquqbuzarlik subyekti uchinchi shaxslar, javobgarlik
subyekti esa qarzdor hisoblanadi. O‟z navbatida qarzdor javobgarlikka
tortilgandan so‟ng regress da‟vo qo‟zg‟atishi mumkin.
Umumiy yuridik qoidaga ko‟ra huquqbuzarlik subyekti va
javobgarlik subyekti uchun ham javobgarlikka tortish asosi sifatida uning
muayyan yoshga yetganligi, aqli rasoligi, qisman yoki to‟liq muomala
layoqatiga egaligi kabi mezonlar hisobga olinadi. Biroq zarar yetkazganlik
uchun fuqarolik javobgarligini qo‟llashda 14 yoshga to‟lmagan zarar
yetkazuvchining mol-mulki bo‟lgan taqdirda ushbu mol-mulkka nisbatan
yetkazilgan zarar bo‟yicha undiruv qaratilishi mumkin. Bu holat FKning
993-moddasi 5-qismida o‟z aksini topgan.
FKning 996-moddasiga ko‟ra, agar vasiy vafot etsa yoxud zararni
to‟lash uchun yetarlicha mablag‟ga ega bo‟lmasa, zarar yetkazuvchining
o‟zi esa bunday mablag‟ga ega bo‟lsa, sud jabrlanuvchining va zarar
yetkazuvchining mulkiy ahvolini, shuningdek boshqa holatlarni inobatga
olib, zararni to‟lig‟icha yoki qisman muomalaga layoqatsiz zarar
yetkazuvchining mol-mulki hisobidan to‟lash to‟g‟risida qaror qabul
qilishga haqli.
|
| |
