Nazorat uchun savollar: 1. Ma‟lumki, delikt bo‟yicha fuqarolik-huquqiy javobgarlikni
belgilashda zararning mavjud bo‟lish fakti asosiy omillardan biri sanaladi.
Majburiyatlarni buzganlik uchun fuqarolik-huquqiy javobgarlikda esa
zarar faktining bo‟lishi majburiy emasligi angalishiladi. Ushbu holatni
muhokama qiling?
2.
Majburiyatlarni
buzganlik
uchun
fuqarolik-huquqiy
javobgarlikning chorasi sifatida asosan neustoyka qo‟llaniladi. Shu
jihatdan zararni qoplashni fuqarolik-huquqiy javobgarlik chorasi sifatida
e‟tirof etish va majburiyatlarni buzganlik uchun qo‟llash mumkin yoki
mumkin emaslik holatini tahlil qiling?
3. A. pochta bo‟limida xorijiy oylik ilmiy jurnaliga uyiga olib kelish
sharti bilan obuna bo‟ldi. Iyun-avgust oylarida u chet elga xizmat safariga
ketdi. Qaytganidan keyin shu oylar uchun jurnal berilmaganligini bildi va
obuna shartiga ko‟ra kechiktirilgan davr uchun 60 ming so‟m neustoyka
to‟lashni talab qildi. Pochta bo‟limi A.ni yo‟qligi uchun jurnal yetkazib
bermaganligini, qolaversa jurnallar sentyabrda to‟liq yetkazib berilganini
va A.ga hech qanday zarar etmaganligini bildirib, neustoyka to‟lashni rad
etadi.
Ushbu nizoda kim haq? Agar A xizmat safariga ketmasdan uyda bo‟lganda huquqiy yechim o‟zgaradimi? 4. Intensiv olma bog‟lari parvarishi bilan shug‟ullanuvchi “Qirmizi”
fermer xo‟jaligi konserva zavodi bilan 2015 yil iyun-avgust oyida 70 tonna
olma yetkazib berishga shartnoma tuzadi. Biroq 25-26 mart kunlari
kechasi havo -5°ga tushganligi sababli faqat 30 tonna olma yetkazib
beradi. Fermer xo‟jaligi konserva zavodiga o‟z majburiyatining qisman
bajarganligiga fors-major holatlari sabab bo‟lganini asos qiladi va
meteostanstіya ma‟lumotnomasini ilova qiladi. Konserva zavodi qo‟shni
275
fermer xo‟jaligi xuddi shunday sharoitda boqqa suv qo‟yib va kechasi
tezak tutatib, hosilni saqlab qolganini vaj qilib “Qirmizi” fermer xo‟jaligini
shartnoma majburiyatlarini bajarmaslikda aybdor hisoblaydi va neustoyka
to‟lashni talab qiladi.
Fors-major holatiga tavsif bering. Majburiyatni buzganlik uchun javobgarlik asosi sifatida ayb qanday namoyon bo‟ladi? Masalaga huquqiy baho bering.
