283
biror-bir narsa nasiyaga olinganida oldi-sotdi shartnomasidan kelib
chiqqan majburiyat taraflarning kelishuvi
bilan qarz majburiyatiga
aylantiriladi. Bunday holda taraflar o‟rtasida qarz shartnomasi bilan
tartibga solinadigan huquqiy munosabat kelib chiqadi.
Bir majburiyatning boshqa bir majburiyat bilan almashtirilishi uchun
qator shartlar talab qilinadi. Bunda, birinchidan, taraflar o‟rtasidagi bir
majburiyatni bekor qilish uchun boshqa turdagi majburiyat bilan
almashtirish haqidagi kelishuv bo‟lishi;
ikkinchidan, amalda bo‟lgan,
haqiqiy majburiyatning bo‟lishi (agar dastlabki majburiyat haqiqiy
bo‟lmasa yoki bekor qilingan bo‟lsa, u holda majburiyatni boshqa bir
majburiyat bilan almashtirish to‟g‟risida kelishuv ham bo‟lishi mumkin
emas);
uchinchidan, yangi majburiyat haqiqiy bo‟lishi va eski
majburiyatdan biror-bir farqi bo‟lishi kerak.
Taraflarning bir turdagi majburiyatni boshqa bir turdagi majburiyat
bilan
almashtirish
to‟g‟risidagi
kelishuvi
shartnoma
sifatida
ko‟rsatilganligi tufayli kelishuv ham shartnomalarni tuzishga oid umumiy
qoidalarga muvofiq bo‟lishi lozim.
Dastlabki majburiyatning yangi majburiyat bilan almashtirilishida
dastlabki majburiyatning bajarilishini ta‟minlash
uchun belgilangan
kafolat, zakalat va boshqa usullar ham bekor bo‟ladi.
Majburiyatlarning kelishuv yo‟li bilan bekor qilinishi FKning
102-112-moddalariga rioya qilingan holda rasmiylashtirilishi lozim.
Tashkilotlar o‟rtasidagi majburiyatlarning kelishuvi faqat yozma
shakldagina bekor qilinishi mumkin.
Qarzdan voz kechish bu FK talablariga asosan xadya sifatida
baholanadi va odatda xususiy mulkka mansub subyektlar o‟rtasida
qo‟llaniladi. Budjetdan ta‟minlanuvchi hamda boshqa ommaviy subyektlar
o‟rtasida ushbu asosni qo‟llash maxsus tartibda amalga oshiriladi.
