|
Tso' 044-23 guruh talabasi Halimov N. ning falsafa fanidan mustaqil ishi
|
| bet | 7/9 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 439,86 Kb. | | #244685 |
Bog'liq falsafa mustaqil ishYagona o‘xshashlik metodi. Unda o‘rganilayotgan hodisaning sababi haqidagi xulosa shu hodisaning kuzatilayotgan tomonlarini solishtirish, ularning o‘xshash tomonini aniqlash asosida hosil qilinadi. Bu metoddan foydalanib xulosa chiqarilganda, hodisaning kuzatilayotgan hollari uchun faqat bitta holatgina umumiy bolsa, ana shu holat mazkur hodisaning sababi deb olinadi. Yagona o‘xshashlik metodining formulasi:
A B C_____ a
A D E _____ a
A G F_____ a
Demak, A holat ma’lum darajada a hodisaning sababidir.
Yagona tafovut metodi. Bu metod faqat ikki holatda, ya’ni hodisaning vujudga kelgan va kelmagan hollarini taqqoslash asosida hodisaning sababini aniqlash usuli bolib, unda mavjud hollar bir-biridan faqat bitta holati bilan farq qiladi. Shuning uchun ham mazkur holat kuzatilayotgan hodisaning sababi bolsa kerak, deb taxminiy xulosa hosil qilinadi.
A B C_____ a
B C _____ a emas.
Demak, A holat a hodisaning sababi bolishi mumkin
Yoldosh o‘zgarishlar metodi. Yoldosh o‘zgarishlar metodiga muvofiq, bir holatning o‘zgarishi hodisaning o‘zgarishiga ham olib kelsa, shu holat kuzatilayotgan hodisa o‘zgarishining sababidir.
A B C_____ a
A1 B C_____ a
A2 B C _____ a
…
N. An B C _____ an
Ehtimol, A holatning o‘zgarishi unga mos holda a ning o‘zgarishiga sababchidir.
Qoldiqlar metodi. Bu metod tatbiq etiladigan obyekt murakkab hodisadan iborat bo‘lib, bittasidan boshqa qismlarining sabablari aniq bolganda, ana shu qolgan qismni vujudga keltiruvchi sababni topish maqsadida qo‘llaniladi.
A B C_____ abc
В _____ b
С _____ с
Demak, a ning sababi A bo‘lishi mumkin.
Qoldiqlar metodiga ko‘ra, agar o‘rganilayotgan murakkab hodisani tashkil etuvchi hodisaning (yoki hodisa qismining) bitta holatdan boshqa holatlar bilan aloqasi zaruriy tavsifga ega bo‘lmasa, ana shu qoldiq holat mazkur hodisaning (hodisa qismining) sababi bolishi mumkin.
Ilmiy induksiyaning boshqa metodlari singari qoldiqlar metodi ham ehtimoliy bilim olish vositasi hisoblanadi.
|
| |
