U. U. Iskandarov, O. S. Rayimdjanova, M. A. Akbarova, S. J. Yo‘lchiboyeva




Download 2,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/61
Sana04.12.2023
Hajmi2,84 Mb.
#110820
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   61
Bog'liq
elektronika

P-n o‘tish sig‘imi. 
Past chastotalarda p-n o‘tish toki faqat elektron – kovak o‘tishning aktiv 
qarshiliklari hamda yarim o‘tkazgichning r va n –sohalarining qarshiligi (r
b
) bilan 
aniqlanadi. Yuqori chastotalarda p-n o‘tishning inertsiyasi uning sig‘imi bilan aniqlanadi. 
Odatda p-n o‘tishning ikkita asosiy sig‘imi hisobga olinadi: diffuziya va to‘siq (barer). 
To‘g‘ri ulangan p-n o‘tishda qo‘shni sohalarga asosiy bo‘lmagan zaryad 
tashuvchilar injektsiyalanadi. Natijada p-n o‘tishning yupqa chegaralarida qiymati 
jihatidan teng lekin qarama-qarshi ishoraga ega bo‘lgan qo‘shimcha asosiy bo‘lmagan 
zaryad tashuvchilar Q
DIF
yuzaga keladilar. Kuchlanish o‘zgarsa injektsiyalanayotgan 
zaryad tashuchilar soni, demak zaryad ham o‘zgaradi. Berilayotgan kuchlanish ta’siridagi 
bunday o‘zgarish, kondensator qoplamalaridagi zaryad o‘zgarishiga aynan o‘xshaydi. 
Bazaga asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilar diffuziya hisobiga tushganliklari sababli, bu 
sig‘im diffuziya sig‘imi deb ataladi va quyidagi ifodadan aniqlanadi 
Cdif
 
. (2.3.4) 
(1.5.1) ifodadan ko‘rinib turibdiki, p-n o‘tishdan oqib o‘tayotgan tok va 
bazadagi zaryad tashuvchilarning yashash vaqti 
 
qancha katta bo‘lsa, diffuziya sig‘imi 
ham shuncha katta bo‘ladi 
Ikki elektr qatlamga ega bo‘lgan elektron – kovak o‘tish zaryadlangan 
kodensatorga o‘xshaydi. O’tish sig‘imi o‘tish yuzasi S, uning kengligi va dielektrik 
doimiysi 
 
bilan aniqlanadi. O’tish sig‘imi to‘siq sig‘imi deb ataladi va quyidagi 
ifodadan aniqlanadi 


58 
(2.3.5) 
O’tishga kuchlanish berilsa, bu vaqtda o‘tish kengligi o‘zgarganligi sababli, 
sig‘im ham o‘zgaradi. Sig‘imning berilayotgan kuchlanish U qiymatiga bog‘liqligi 
quyidagicha 
To‘g‘ri ulangan o‘tishda musbat ishorasi, teskari ulanganda esa manfiy ishora 
olinadi. S
B
berilayotgan kuchlanishga bog‘liqligi sababli p-n o‘tishni o‘zgaruvchan 
sig‘imli kondensator sifatida qo‘llash mumkin. 
To‘g‘ri kuchlanish berilganda diffuziya sig‘imi to‘siq sig‘imidan ancha katta 
bo‘ladi, teskari kuchlanishda esa teskari. Shuning uchun to‘g‘ri kuchlanish 
berilganda p-n o‘tish inertsiyasi diffuziya sig‘imi bilan, teskari ulanganda esa to‘siq 
sig‘imi bilan aniqlanadi. 

Download 2,84 Mb.
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   61




Download 2,84 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



U. U. Iskandarov, O. S. Rayimdjanova, M. A. Akbarova, S. J. Yo‘lchiboyeva

Download 2,84 Mb.
Pdf ko'rish