U. U. Iskandarov, O. S. Rayimdjanova, M. A. Akbarova, S. J. Yo‘lchiboyeva

Download 2,84 Mb. Pdf ko'rish
bet	20/61
Sana	04.12.2023
Hajmi	2,84 Mb.
	#110820

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 61

Bog'liq
elektronika

Ko‘chkisimon teshilish

2.4 Buzilish turlari.
Yuqorida aytib o‘tilganidek, uncha katta bo‘lmagan teskari kuchlanishlarda I
0

qiymati katta emas. Teskari kuchlanish ma’lum chegaraviy qiymatga U
ChYeG

yetganda, teskari tok keskin ortib ketadi, o‘tishning elektr teshilishi yuz beradi.
O’tishning teshilish turlari ikki guruhga bo‘linadi: elektr va issiqlik. Elektr
teshilishining ikki mexanizmi mavjud: ko‘chkisimon va tunnel teshilish.
Ko‘chkisimon teshilish nisbatan keng p-n o‘tishlarda sodir bo‘ladi. Bunday
o‘tishda teskari kuchlanishda elektron va kovaklar zarba ionizatsiyasi uchun yetarli
bo‘lgan energiya oladilar va natijada qo‘shimcha elektron-kovak juftlar hosil
bo‘ladi. Bu juftliklarning har bir tashkil etuvchisi, o‘z navbatida, elektr maydonida
tezlashib, yana yangi juftlikni yuzaga keltiradi va h.k Zaryad tashuvchilarning
bunday ko‘chkisimon ko‘payishi natijasida o‘tishdagi tok keskin ortadi.
Tor p-n o‘tishga ega bo‘lgan yarim o‘tkazgichlarda tunnel effektiga
asoslangan tunnel teshilish sodir bo‘ladi. U
TYeS

U
ChYeG
yetganda zaryad
tashuvchilarning bir sohadan ikkinchisiga energiya sarf qilmasdan o‘tishiga imkon

59
yaratiladi (tunnel effekti). U
ChYeG
ning yanada ortishi bilan shuncha ko‘p zaryad
tashuvchilar tunnel o‘tishi sodir etadilar va teskari tok keskin ortib boradi.
P-n o‘tishda issiqlik teshilishi teskari tok o‘tish natijasida o‘tishning qizishi
hisobiga sodir bo‘ladi. Teskari tok, issiqlik toki bo‘lib, u ortgan sari qizish ham
ortadi. Bu holat tokning ko‘chkisimon ortishiga olib keladi, natijada p-n o‘tishda
issiqlik teshilishi yuz beradi va u ishdan chiqadi.

Download 2,84 Mb.

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 61

Download 2,84 Mb.

Pdf ko'rish