|
Milliy g‗oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy tashkilotlar, oila, mahalla
Pdf ko'rish
|
| bet | 143/307 | | Sana | 22.05.2024 | | Hajmi | 6,15 Mb. | | #249463 |
Milliy g‗oyani rivojlantirishda ommaviy va siyosiy tashkilotlar, oila, mahalla,
nodavlat notijorat tashkilotlarning rolini oshirishning ahamiyati.
Mamlakatimiz istiqboli, birinchi navbatda, yoshlar zamonaviy fan asoslarini, eng yangi
texnika va texnologiyani, milliy va umuminsoniy ma‘naviyat qadriyatlarini qanchalik chuqur
egallashiga bog‗liq.
Bu fikrlar oiladagi tarbiya masalasiga ham oiddir. Ota-onalar farzandlarining maktabda,
oliy o‗quv yurtlarida olayotgan bilimlariga, kasb tanlash madaniyati, ehtiyoji shakllanishiga
befarq qarashlari mumkin emas. yosh avlodni bugungi kun imkoniyatlarigagina emas, balki
ertangi kun ehtiyojlariga tayanib tarbiyalamoq zarur. Umuman tarbiyada ertangi kunni o‗ylash,
ko‗ra bilish ustivor ahamiyatga ega. Bolalar doim biror foydali ish bilan band bo‗lishini
ta‘minlash ham katta ahamiyatga ega. Biror ish bilan band bo‗lishga o‗rgangan yoshlar
mehnatsevar bo‗ladilar, ularda juda yoshligidanoq ma‘lum mehnat malakalari shakllanadi. Bo‗sh
vaqtlarida, ular o‗zlari sevgan ish bilan shug‗ullanishga o‗rganib qoladilar. Bunday bolalarning
jinoyat qilishga yoki nojo‗ya ishlar bilan shug‗ullanishga vaqti ham bo‗lmaydi.
Odobli, mehnatsevar, sabr-toqatli farzandlar Ota-ona qoldirgan boylikka boylik qo‗shadi,
halol mehnati bilan jamiyatda o‗z o‗rnini, qadr-qimmatini topadi. Ota-onadan meros bo‗lib
qolgan axloq va odob esa bir umr tugamaydigan eng katta boylikdir. O‗zbek xalqi maqolida
aytilganidek, meros yo‗li bilan orttirilgan moddiy boylik yomon, akadan qolgan boylik undan
ham yomonroq, xotindan qolgan boylik esa bularning hammasidan ham yomonroqdir. yoshlar
o‗z mehnati, peshona teri bilan topgan boylikni ko‗proq qadrlaydilar.
Ota-onalar bilishi, amal qilishi lozim yana bir muhim masala farzandlariga berayotgan
tarbiya davr ruhiga, zamon imkoniyati va ehtiyojlariga, davlat belgilagan rejalar tizimiga qay
darajada mos kelishini yaxshi tasavvur etishdir. Ota-onaning ko‗zi oldida shirin farzandlari bilan
bir qatorda, ularning jamiyat, millat taraqqiyoti, davr ehtiyojlari va imkoniyati bilan uzviy
bog‗langan kelajagi ham turmog‗i kerak.
Ota-onalar farzand tarbiyasida asrlar davomida shakllangan an‘analarga, bu boradagi
umuminsoniy qadriyatlarga tayanganida, davr ruhi va ehtiyojlarini e‘tiborga olganida yaxshi
natijalarga erishadilar. Bu ishning samarasi ko‗proq tarbiyaning maqsadi va usullariga bog‗liq
bo‗ladi. Tarbiyaviy ishlarning mazmuni, yo‗nalishi, usullari esa o‗zgarib, yangilanib,
takomillashib turadi. Bunga har bir konkret tarixiy davrning siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy,
ma‘naviy, mafkuraviy, ehtiyojlari ham ta‘sir etadi.
Shu bois aqlan yetuk, ruhan tetik va sog‗lom, erkin va tanqidiy fikrlovchi, ayni paytda,
ijtimoiy mas‘uliyatni to‗g‗ri his etadigan, muayyan kasb-hunarni egallagan barkamol avlodni
tarbiyalash O‗zbekistonda yangi jamiyat barpo etishning tarkibiy qismiga, asosiy shart-sharoitiga
va maqsadiga aylandi
1
. Shu o‗rinda ta‘lim-tarbiya jarayoni bilan bog‗liq yana bir masalaga ham
e‘tibor berish kerak. Milliy axloqiy qadriyatlarning, milliy tarbiya usullarining ahamiyatini
kamsitmagan holda shuni ham aytish mumkinki, har qanday sharoitda ham tarbiya sof milliy
mezonlar doirasida qolib ketishi millat ma‘naviy kamoloti imkoniyatlarini cheklab qo‗yadi.
Jamiyat taraqqiyotining barcha davrlarida tarbiyaning mazmuni va yo‗nalishi milliy va
umuminsoniy qadriyatlar uyg‗unligi asosida belgilanadi. Bu fikr mustaqil O‗zbekistonda amalga
oshirilayotgan ta‘lim-tarbiya ishlari yo‗nalishlarini belgilash uchun ham katta ahamiyatga ega.
Milliy tarbiyaning asosiy xususiyatlaridan biri yoshlarda yuksak axloqiy fazilatlarni
shakllantirishdir. Olimat ul Banotning milliy tarbiya an‘analari haqida quyidagi fikrlarida ham
chuqur ma‘no bor. U shunday deb yozgan edi: «Ota-onalar qo‗lida bolalar aziz omonatlardir.
Shuning uchun ham ularni go‗zal tarbiya etmoq yaxshi xulqlarga o‗rgatmoq va ko‗rkam
odatlarni tushuntirmoq lozim.
Tarbiya bilan bir bolani oltin etmoqlik mumkin, tuproq qilmoq ham mumkin
2
.
Tarbiyalangan kishilar din amri bilan yashaydilar, ularning tili bilan dili, so‗zi bilan ishi bir
bo‗ladi. Bunday fazilatlarni shakllantirish birinchi navbatda oilada Ota-onaga hamda qolaversa
tarbiyachilarga bog‗liqdir. Ayniqsa, bozor munosabatlariga o‗tilgan hozirgi sharoitda oila va
1
O`zbеkistоnda barpо etilayotgan jamiyat. T.: «Ijod dunyosi» nashriyoti, 2002. –B. 20.
2
E.Yusupоv. Insоn kamоlоtining ma‘naviy asоslari. -T.:Univеrsitеt, 1998, -B. 120.
|
| |
