UZLIKSIZ TA‘LIM PEDAGOGIKASI
174
etishi, vaziyatlarni oldindan ko‗ra bilishi, tarbiyaviy metodlarni o‗z o‗rnida qo‗llashi, o‗quvchilar bilan muomalada
bosiqlik, sabr, milliy an‘ana va turmush tarzimizdan kelib chiqqan muruvvat va himmat, odamiylik va mehr-oqibat
tuyg‗ularini ko‗rsata olishi shart. Bu vazifalar o‗qituvchining zimmasiga yuklanadigan va u rioya qilishi lozim bo‗lgan
pedagogik nazokat
deb atalmish faoliyatning zarur shartidir.
Pedagogik nazokat – o‗qituvchi axloqiy-ma‘naviy qiyofasini namoyon etuvchi me‘yor tuyg‗usi yoki xulq va odob
qoidalariga rioya qilishi demakdir. Pedagogik nazokat o‗qituvchining o‗quvchilar bilan o‗zaro munosabatini tashkil
qilish vositasi. Psixologik til bilan aytilganda, nazokat insonning bir qolipdagi barqaror tasavvurlarida
mujassamlashgan shaxsiy insoniy hislatlarining yig‗indisidir.
Pedagogik nazokat me‘yorlari o‗qituvchidan avvalo yuksak insoniy fazilatlarga ega bo‗lishni talab qiladi. Zero,
ta‘lim-tarbiya tizimini isloh qilishning asosiy maqsadlaridan biri komil inson tarbiyasi bo‗lib, u davlat siyosatining
ustuvor yo‗nalishi deb e‘lon qilingan. Ongi yuksak, mustaqil fikrlay oladigan, xulq-atvori bilan o‗zgalarga ibrat
bo‗ladigan bilimli, ma‘rifatli yoshlarni tarbiyalab voyaga etkazish o‗qituvchi zimmasida. Shunday ekan, hozirgi
demokratik jamiyat o‗qituvchisining o‗zi avvalo barkamol inson bo‗lishi, mukammal bilimlar sohibi, o‗z kasbining etuk
egasi bo‗lishi zarur. O‗qituvchi xulq-atvorida pedagogik nazokat ma‘lum bir muddatda shakllanib tugaydigan jarayon
emas, uning omillari ham jamiyat taraqqiyoti natijasida uzluksiz sayqallanib boradi.
O‗qituvchi pedagogik nazokatga ta‘lim va tarbiya jarayonidagi har bir vaziyatga adolatli baho berishi,
o‗quvchilarning hatti-harakatini to‗g‗ri idrok etishi, sabot va matonat, o‗zini tuta bilish, sabr-toqat, sezgirlik, vijdon,
