|
Umum ped na amal-O`um 13-14
Pdf ko'rish
|
| bet | 240/307 | | Sana | 22.05.2024 | | Hajmi | 6,15 Mb. | | #249463 |
ishonchini
qozona olishi shart. YOsh o‗quvchi
―do‗st‖lar ishonchini qozonish yoki ishonchiga kirishi uchun o‗qituvchi pedagogik nazokat imkoniyatlarini o‗z o‗rnida
qo‗llay olishi lozim. O‗zaro ishonch munosabatlari o‗rnatilgach, o‗quvchilar og‗ir damlarda o‗qituvchidan yordam
so‗rab murojaat qiladilar, o‗z mulohazalarini u bilan baham ko‗radilar. O‗zaro ishonch norasmiy munosabatlarda ham
o‗qituvchiga o‗quvchilarning ba‘zan anglab bo‗lmaydigan ichki dunyosini ko‗rish imkoniyatini beradi. O‗quvchilar
bilan munosabatlarda pedagogik nazokatni qo‗llash natijasida:
o‗qituvchi o‗quvchilarning xarakterini, ichki dunyosini yaxshi bilib oladi, o‗quvchilar bilan
munosabatda do‗stona muloqot qilish imkoniyatlari paydo bo‗ladi;
o‗qituvchi o‗quvchilar bilan chin ko‗ngildan bir-biriga yaqin bo‗ladi, ba‘zan eshitmasligi kerak
bo‗lgan o‗quvchilarning o‗zaro sirli gaplarini eshitmasdan o‗tib ketishi mumkin, negaki o‗zgalar gapini tinglash
odobsizlikdir;
o‗qituvchi ba‘zan o‗quvchilar jamoasining kundalik ishlariga aralashmasligi, jamoada ro‗y beradigan
ba‘zi ko‗ngilsiz hodisalarni ijobiy hal etishni jamoa faollari zimmasiga havola etishi mumkin.
Bularning hammasi o‗qituvchining o‗quvchilar bilan bo‗ladigan ixtiloflariga, kelishmovchilik va ziddiyatlariga
barham beradi.
Mamlakatimizda har qanday kasb egasi avvalo odob va axloq namunalariga ega bo‗lishi tabiiy, lekin pedagogik
nazokat va odoblilik mutlaqo o‗zgacha harakatni va muomalani talab qiladigan o‗qituvchilar uchun chinakam
mahoratdir. CHunki bu hislatlar faqatgina pedagogik qobiliyat va iste‘dodga ega bo‗lgan o‗qituvchida yillar davomida
shakllanadi
Pedagogik nazokatning mohiyati va xususiyatlari
O‗qituvchining pedagogik nazokati mohiyatida avvalo etnopedagogik tuyg‗ular, milliy qadriyatlar, urf-odat va
an‘analar, o‗zbekona tavoze va muomala madaniyati, o‗quvchilar jamoasiga singib keta oladigan har qanday ijtimoiy
muhitga moslashuvchi individual qobiliyatlar, kasbiy bilim, ko‗nikma va malakalar mujassamlashgan bo‗ladi.
Hozirgi kunda informatsion jarayonning jadal rivojlanishi o‗quvchi ruhiyatiga keskin ta‘sir qiladi. Ularning
psixologik xususiyatlarini, ruhiy holatini bir maromda ushlab turish uchun o‗qituvchidan kuchli iroda, muomala
madaniyati va bosiqlik, pedagogik mahoratning keng imkoniyatlaridan foydalanish talab qilinadi. YOsh avlod
tarbiyasida o‗qituvchi eng qiyin vaziyatlarda ham pedagogik nazokatning quyidagi holatlariga rioya qilishi va ushbu
faoliyatga o‗zini moslashtirishi lozim:
emotsional his tuyg‗ular va kechinmalarda, stress va affekt holatlarida o‗zini boshqara olish
qoidalariga rioya qilish;
o‗zining xulq-atvor xususiyatlarini doimiy bir muvozanatda saqlagan holda qo‗llash;
bachkana qiliqlar, ortiqcha hatti-harakatlar, pedagogik etikaga to‗g‗ri kelmaydigan bema‘ni so‗zlardan
o‗zini qat‘iy tiyish;
o‗qituvchiga xos notiqlik san‘ati sirlarini puxta egallash, o‗quvchi shaxsiga og‗ir ta‘sir etadigan, uning
ruhiyatini jarohatlaydigan iboralarni ishlatmaslik, muomalada, jazo metodlaridan foydalanishda qo‗pol va dag‗al
so‗zlar qo‗llamaslik;
dars jarayonida hissiy, aqliy bilim berishda belgilangan muayyan psixologik va fiziologik me‘yorlarga
asoslanish, manmanlikka yo‗l qo‗ymaslik, o‗z holatidan boshqa holatga o‗tishdan saqlanish;
o‗qituvchilar jamoasi va o‗quvchilar bilan, ota-onalar hamda notanish kishilar bilan munosabatda
kommunikativ qobiliyatning rasmiy va qat‘iy muomala hamda ishbilarmonlik uslublariga asoslanish.
|
| |
