166
Arnawlı ta’biyiy geografiyalıq oqıw sayaxatların o’tkiziw to’mendegi ta’rtipte
a’melge asırıladı. Oqıw sayaxatının’ maqseti h’a’m wazıypaları, o’tkiziw ornı, waqtı
oqıtıwshı ta’repinen islep shıg’ıladı. Oqıw sayaxatı, sayaxat o’tkiziw ta’rtip
qag’ıydaları h’aqqında oqıwshılar menen sa’wbet o’tkiziledi.
Arnawlı oqıw sayaxatları to’mendegi temalarda alıp barılıwı mu’mkin. orınnın’
relefin u’yreniw; orınnın’ ishki suwların u’yreniw; orınnın’ topırag’ı, o’simlik h’a’m
h’aywanat du’nyasın u’yreniw; orınnın’ landshaftların u’yreniw;
Ulıwma ta’biyiy geografiyalıq oqıw sayaxatlarınan arnawlı ta’biyiy geografiyalıq
oqıw sayaxatlarının’ o’zgesheligi ta’biyattın’ ayırım komponentlerin teren’ h’a’m h’a’r
ta’repleme u’yreniw bolıp esaplanadı. (B.A.Chernov, 1985)
Orındag’ı landshaftlar to’mendegi ta’rtipte ajratıladı:
Ta’biyiy h’a’m antropogen landshaftlar ajıratıp alınadı h’a’m olar kartag’a
tu’siriledi;
Ta’biyiy landshaftlardın’ tiykarg’ı tu’rleri anıqlanadı. (tog’aylar, terekler,
qumlıqlar h’a’m t.b.)
antropogen landshaftlardın’ tiykarg’ı tu’rleri anıqlanadı. (agrogen, gidrogen,
jol, sanaat h’a’m t.b.)
Mektep geografiyasında landshaft boyınsha ulıwma h’a’m a’piwayı
bilimler
beriledi. Sonın’ ushın oqıw sayaxatları dawamında da landshaftlar h’aqqında a’piwayı
h’a’m ulıwma bilimler beriliwi kerek. Mektep ta’biyiy geografiyası kurslarında
landshaft bo’linip u’yrenilmeydi, sonın’ ushın sayaxat dawamında
olar birliklerge
ajıratılmaydı.
Tap sonday, basqa bo’limlerdi de o’z aldına u’yreniw mu’mkin. Ma’selen:
orınnın’ relefin, topıraq qatlamın, o’simligin, h’aywanat du’nyasın u’yreniw.
