Vaxabov X., Gaypova r., Tursinov m




Download 1,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet121/140
Sana18.05.2024
Hajmi1,58 Mb.
#241765
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   140
Bog'liq
Vaxabov X, Gaypova R, Tursinov M. Geografiyanı oqıtıw metodikası

Do’gerektin’ xızmeti.
Do’gerektin’ xızmeti h’a’pte de bir ma’rte o’tkizilip 
turıladı. Do’gerekte jumıslar sektsiyalar yag’nıy bo’limler boyınsha alıp barıladı. Ha’r 
bir bo’limde en’ keminde 5 ag’za bolıwı kerek. Ha’r bir bo’lim basshısı do’gerek 
ag’zalarına alıp barılatug’ın jumıslardı bo’lip beredi. Ma’selen: “Jas u’lketanıwshı” 
bo’liminde jumıslardı to’mendegi bo’limlerge u’lke ta’biyatın u’yreniw, u’lke 
xojalıg’ın u’yreniw, u’lke tariyxın h’a’m ma’deniyatın u’yreniwdi alıp baradı. 
“Jas ta’biyiy geograf” bo’liminde jumıslardı to’mendegishe bo’liwi mu’mkin. 
Ullı ta’biyiy geograf alımlar miyrasın u’yreniw, ta’biyiy geografiyalıq komponentlerdi 
h’a’m obektlerdi u’yreniw (taw jınıslar, relef, klimat, ishki suwlar, topıraq, o’simlik 
h’a’m h’aywanat du’nyası h’a’m t.b.) 
Geografiya do’geregi jumısların alıp barıwda oqıw metodikalıq qollanbalar 
u’lken ja’rdem beredi. Ma’selen: orınnın’ geologiyasın, o’simlik h’a’m h’aywanat 
du’nyasın, topırag’ın, tariyxın, arxeologiyalıq esteliklerin u’yreniw boyınsha 
metodikalıq qollanbalar u’lken a’h’miyetke iye. 
Ekonomikalıq geografiyalıq bag’darda alıp barılatug’ın do’gerek jumıslarında 
statistikalıq mag’lıwmatlar, ekonomikalıq ko’rsetkishler, h’a’m bul bag’darg’a 
arnalg’an qollanbalar h’a’m monografiyalar u’lken a’h’miyetke iye. 


175 
Do’gerekte do’gerek ag’zaları h’aqqında mag’lıwmatlar jurnalı, h’a’r bir 
do’gerek ag’zasında ku’ndelik bolıwı lazım. 
Sherek aqırında yaki oqıw jılı aqırında h’a’r bir sektsiya o’zinin’ islegen 
jumısları h’aqqında esabat beredi. Olar tiykarında do’gerek basshısı ulıwma 
juwmaqlawshı esabat tayarlaydı. 
 
17. 2. 2. Geografiyalıq ja’miyet klub h’a’m u’lke tanıw muzeyi 
Klasstan tıs jumıslarının’ bul forması jan’a esaplanadı, sebebi burın mektepten tıs 
jumıslar tipine kirer edi h’a’m mektepten tıs sho’lkemler ta’repinen 
sho’lkemlestiretug’ın edi.
Geografiya do’geregine qarag’anda geografiya ja’miyetinde ag’zalar ko’birek 
boladı h’a’m onın’ xızmeti h’a’r tu’rliligi menen ajıralıp turadı. Geografiya 
ja’miyetinin’ maqseti oqıwshılar arasında h’a’m mektep jaylasqan territoriyada 
geografiyalıq bilimlerdi arttırıwdan ibarat. Geografiya ja’miyetinde oqıwshılar 
izleniwshen’lik h’a’m izertlew xızmeti menen shug’ıllanadı. 
Geografiyalıq izleniwshen’likte oqıwshılar kitapxanadag’ı h’u’jjetler, yag’nıy 
arxiv materialları, fotosu’wretler, a’meliy a’debiyatlar, statistikalıq mag’lıwmatlar, 
materiallar, geografiyalıq kartalar, su’wretler h’a’m kartinalar u’yreniledi. 
Geografiyalıq izleniwde jergilikli xalıqtan sorawnama o’tkiziw de u’lken 
a’h’miyetke iye. İzleniwshen’lik baqlaw jolı menen a’melge asırıladı. Bunda ta’biyat, 
ta’biyat h’a’diyseleri, islep shıg’arıw protsessi baqlanadı. İzleniwshen’likte eski h’a’m 
jan’a kartalardı salıstırıwda tiykarg’ı na’tiyjelerdi beriw mu’mkin. 
İzleniwshen’likten son’ oqıwshılardı izertlew jumıslarına qızıg’ıwshılıg’ın 
arttırıw zarur. Oqıwshılardı izertlew jumıslarına tartıw ushın olardı izertlew jumısların 
o’tkiziw usılları menen tanıstırıw lazım. Sonnan son’ olarg’a izertlew jumısların 
o’tkeriw ushın o’z betinshe jumıslar tapsırıw mu’mkin. Bunda oqıwshılar 
matematikalıq, kartografiyalıq usıllar menen h’a’mde geografiyalıq a’sbap-u’skeneler, 
buyımlar h’a’m priborlar menen islew ko’nlikpesine iye bolıwları sha’rt. İzertlew 
jumısları to’mendegi bag’darda alıp barılıwı mu’mkin: orınnın’ topırag’ın u’yreniw 
h’a’m kartag’a tu’siriw; orındag’ı antropogen landshaftlardı u’yrenip, olardı 
geografiyalıq kartag’a tu’siriw, jergilikli islep shıg’arıw ka’rxanaların u’yreniw h’a’m 
t.b. 

Download 1,58 Mb.
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   140




Download 1,58 Mb.
Pdf ko'rish