|
Vazirligi guliston davlat
|
| bet | 166/207 | | Sana | 16.05.2024 | | Hajmi | 2,33 Mb. | | #237676 |
Bog'liq portal.guldu.uz-Xayot faoliyati xavfsizligiTEK
|
TEK
me`yorlangan miqdori
|
Ruxsat
etilgan razryadi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ish joyidagi sun`iy, aralash va qo‘shma yorug‘likni tadqiqot qilish.
jadval
Mahalliy yoritish uchun o‘rnatilgan yoritgichning balandligi
m. da
|
Aralash yoritishdagi yoritilgan- lik
lk
|
Umumiy yorituvchi yoritgichlardan yoritilganlik
|
Umumiy yorituvchi yoritgichlardan yoritilganlikni me`yoriy
ko‘rsatgichlari
|
LK
|
Aralash yorug‘lik %
|
LK
|
Aralash yorug‘lik
%
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ishlab chiqarish binolarida ishchi yuzalarining yoritilganligini sanitariya me`yorlari
6-jadval
Ko‘rish ishlarining xususiyatilari
|
Ko‘rish ob`ektini eng kichik o‘lchami
|
Ko‘ris h ishni toifasi
|
Ko‘rish ishni toifasi bo‘lim-lari
|
Sun`iy yoritish
LK
|
Tabiiy yoritilganlik
TYOK%
|
Murak- kab
|
Umu- miy
|
Qalin qor bilan qoplanga n
hududlar
|
SNG ni qolgan hudud- lari
uchun
|
O‘ta yuqori
aniqlik talab qiladigan
|
0,15
kichik
|
1
|
A B
|
5000
4000
|
1500
1250
|
2,8
|
3,5
|
|
|
|
V
G
|
2500
1500
|
750
400
|
|
|
Juda yuqori
aniqlik talab qiladigan
|
0,15 – 0,3
|
2
|
A B
|
4000
3000
|
1250
750
|
2
|
2,5
|
YUqori
aniqlik talab qiladigan
|
0,3 – 0,5
|
3
|
A B
|
2000
1000
|
500
300
|
1,6
|
2
|
|
|
|
V
G
|
750
400
|
300
200
|
|
|
O‘rtacha aniqlik talab
qiladigan
|
0,5-1,0
|
4
|
A B
|
750
500
|
300
200
|
1,2
|
1,5
|
|
|
|
V
|
400
|
200
|
|
|
|
|
|
G
|
300
|
150
|
|
|
Kam aniqlik talab
qiladigan
|
1,0-5,0
|
5
|
A B
|
300
200
|
200
150
|
0,8
|
1,0
|
|
|
|
V
G
|
|
150
100
|
|
|
O‘ta kam aniqlik talab
qiladigan
|
0,5 yuqori
|
6
|
|
|
150
200
|
0,4
0,8
|
0,5
1,0
|
qiymatni 10 % dan kam bo‘lmasligi kerak, qolgan qismini esa mahalliy yoritish uchun mo‘ljallangan yorug‘lik manbai tashkil etadi.
Bunda umumiy yoritilganlik gaz razryadli chiroqlar uchun 150- 500 lk, cho‘g‘lanma chiroqlari uchun 50-100 lkdan kam bo‘lmasligi kerak.
Mahalliy yoritgichni har xil balandligini hisobga olgan holda SNiP-II-4-79dan foydalanib, gaz razryadli chiroqning ish rejasini aniqlang. 1,2,3-topshiriq bo‘yicha hisobotlardan gaz razryadli va cho‘g‘lanma chiroqlarning yoritilganligi solishtirilsin.
Topshiriq №3
Bir xil quvvatdagi lyuminestsent va cho‘g‘lanma chiroqlar yoritilganligini solishtiring.
Umumiy yoritish chiroqlari o‘chirilib, lyuminestsent chiroqni ostidagi, ish stoli ustining yoritilganligi o‘lchansin. Lyuminestsent chiroq o‘chirilib, cho‘g‘lanma chiroqni o‘sha balandlikda o‘rnatib, ish stoli ustidagi yoritilganlik o‘lchansin. Olingan natijalarni solishtirib, chiroqlarning yorug‘lik bera olishi to‘g‘risida xulosa qiling.
1.2 3 topshiriq bo‘yicha jadvallarni to‘ldiring
Lyuminestsent va cho‘g‘lanma chiroqlarning yoritilganligi solishtirilsin. 7-jadval
CHiroqning turi
|
Quvvati Vt
|
CHiroq o‘rnatilgan
balandlik sm
|
YOritilganlik lk
|
Lyuminestsent
CHo‘g‘lanma
|
|
|
|
Nazorat savollari
Yoritilganlik turlari haqida tushuncha bering.
Ish o‘rinlarida yoritilganlikni me`yorlash izohlab bering.
Yoritilganlikni o‘lchash tartibi va usullarini gapirib bering.
Yoritilganlikni o‘lchashda qo‘llaniladigan asboblar haqida to‘la tushun-tiring.
Amaliy. Mexanik jarohatlanishdan muhofazalanish va muhofazalovchi vositalarni aniqlash.
Amaliy mashg‘ulot. Elektr tokining inson organizmiga fiziologik ta’siri.
Mashg‘ulotning maqsadi: Elektr tokining biologik ta’siri, Mahalliy elektr ta’siri Elektr toki ta’siriga tushgan kishiga birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish, Elektr tokining termik ta’sirini o‘rganish va ma`lumotlar bilan tanishish va amaliy ko‘nikmalarni o‘rganish
Hayotda elektr energiyasidan keng ko‘lamda foydalanish yo‘lga qo‘yilganligi sababli elektr toki ta’sirida ro‘y berishi mumkin bo‘lgan baxtsiz hodisalar va ulardan saqlanish muhim masalalar qatoriga kiradi. Elektr toki ta’sirining eng xavfli tomoni shundaki, bu xavfni oldinroq sezishning imkoniyati yo‘q. Shuning uchun ham eletr toki xavfiga qarshi tashkiliy va texnik chora- tadbirlar belgilash, to‘siq vositalari bilan ta’minlash, shaxsiy va jamoa muhofaza tizimlarini o‘rnatish nihoyatda muhimdir.
Umuman elektr toki ta’siri faqat birgina biologik ta’sir bilan chegaralanib qolmasdan, balki elektr yoyi ta’siri, magnit maydoni ta’siri va statik elektr
ta’sirlariga bo‘linadiki, bularni bilish har bir kishi uchun kerakli va zaruriy ma’lumotlar jumlasiga kiradi.
Elektr tokidan inson organizmida termik (ya’ni issiqlik), elektrolitik va biologik ta’sir kuzatiladi.
Elektr tokining termik ta’siri inson tanasining ba’zi joyida kuyish, qon tomirlari, asab va hujayralarning qizishi sifatida kuzatiladi. Elektrolitik ta’sir esa, qon tarkibidagi yoki hujayralar tarkibidagi tuzlarning parchalanishi natijasida qonning fizik va kimyoviy xususiyatlarining o‘zgarishiga olib keladigan holat tushuniladi. Bunda elektr toki markaziy asab tizimi va yurak-qon tizimini kesib o‘tmasdan, tananing ba’zi bir qismlariga ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Elektr tokining biologik ta’siri - bu tirik organizm uchun xos bo‘lgan xususiyat hisoblanadi. Bu ta’sir natijasida muskullarning keskin qisqarishi tufayli inson organizmidagi hujayralar to‘lqinlanadi, bunda asosan organizmdagi bioelektrik jarayonlar buziladi. Bunda inson organizmi bioelektrik toklar yordamida boshqariladi. Tashqi muhitdan yuqori kuchlanishdagi elektr tokining ta’siri natijasida biotoklar holati buziladi va oqibatda inson organizmida tok urish holati vujudga keladi. Ya’ni boshqarilmay qolgan organizmda hayot faoliyatining ba’zi bir funktsiyalari bajarilmay qoladi: nafas olishning yomonlashuvi, qon aylanish tizimining ishlamay qolishi va h.k.
Elektr tokining inson organizmiga ta’sirining xilma-xilligidan kelib chiqib, uni ikki guruhga bo‘lib qarash mumkin: -elektr ta’siri va tok urishi.
Elektr ta’siri natijasida kuyib qolish, elektr belgilari hosil bo‘lishi, terining metallashib qolishi hollarini ko‘rsatish mumkin. Elektr ta’siridan kuyish, asosan organizm bilan elektr o‘tkazgichi o‘rtasida volta yoyi hosil bo‘lganda sodir bo‘ladi. Elektr o‘tkazgichdagi kuchlanishning ta’siriga qarab bunday kuyish turlicha bo‘lishi mumkin. Engil kuyish faqat yallig‘lanish bilan chegaralanadi, o‘rtacha og‘irlikdagi kuyishda pufakchalar hosil bo‘ladi va og‘ir kuyishda hujayra va terilar ko‘mirga aylanib, og‘ir asoratlarga olib kelishi mumkin.
Elektr belgilari - bu terining ustki qismida aniq kulrang yoki och-sarg‘ish rangli 1-5 mm diametrdagi belgi paydo bo‘lishi bilan ifodalanadi. Bunday belgilar odatda xavfli emas. Terining metallashib qolishida, odatda,erib mayda zarrachalarga parchalanib ketgan metall teri ichiga kirib qoladi. Bu holat ham elektr yoyi hosil bo‘lganda ro‘y beradi. Ma’lum vaqt o‘tgandan keyin bu teri ko‘chib tushib ketadi va hech qanday asorat qoldirmaydi.
Tok urishi (yoki elektr urishi deb ham yuritiladi) to‘rt darajaga bo‘lib qaraladi.
|
| |
