|
Zardushtiylik ta’limotining
|
| bet | 154/301 | | Sana | 13.06.2024 | | Hajmi | 0,96 Mb. | | #263417 |
Bog'liq Umumiy Pedagogika darslik. 08.09.22Zardushtiylik ta’limotining axloqiy yo‘riqlariga binoan inson tomonidan o‘z burchini his etishning eng birinchi belgisi ma’naviy poklik sanalgan.
Ayollarga g‘amxo‘rlik ko‘rsatish ijtimoiy zarurat hisoblangan. Ayniqsa, homilador ayollarga muruvvat ko‘rsatish asosiy insoniy burch hisoblangan. Diniy g‘oyalarga ko‘ra tuproq, suv, havo hamda quyosh muqaddas sanaladi, odamlar ularni e’zozlash, quyoshga sajda qilishga da’vat etiladi. Zardusht ta’limotida shaxsiy va turmush gigiyenasiga qat’iy amal qilish kishilar o‘rtasida turli xil kasalliklar kelib chiqishining oldini oluvchi tadbir ekanligi alohida uqtiriladi. Shu
o‘rinda quyidagi qoidalarga amal qilish maqsadga muvofiqligiga urg‘u beriladi: qabristonlarning shahar yoki qishloqdan tashqarida bo‘lishiga alohida e’tibor berish, hayvonlarning qabrlarni oyoq osti qilmasliklari uchun qabristonlarning atrofini o‘rab qo‘yish, mayit (o‘lik)ni yuvish vaqtida ozodalikka rioya qilish, murda tekkan libos yoki murda qo‘yilgan joyni suv yordamida yuvib tashlash, turli jonzotlarning o‘ligi (inson murdasi) tushgan suv havzalarini bir necha bor qatron qilish (havzani yomg‘ir yoki daryo suviga bir necha bor to‘ldirib, suvni havzadan chiqarib tashlash), badan va sochning toza bo‘lishiga ahamiyat berish, tirnoqlarni vaqti-vaqti bilan olib turish, kuniga besh marta yuvinish va hokazolar.
Zardusht g‘oyalarining amaliy ahamiyati shundaki, ularda turli kasalliklarning oldini olish hamda atrof-muhit musaffoligini ta’minlovchi usullar to‘g‘risida ham ma’lumotlar beriladi. Bu boradagi usullar quyidagi uch guruhdan iboratdir: 1) axlatlarni berkitish, ifloslangan joylarni tuproq, tosh yoki kul bilan ko‘mib tashlash; 2) olov yordamida, issiq yoki sovuq havo vositasida mikroblarni yo‘q qilish; 3) kimyoviy usul (kul, sirka, sharob, turli giyohlar - sandal va isiriq tutatish, aloe, piyoz, sarimsoq, qizil qalampir va hokazolarni iste’mol qilish) orqali mikroblarni yo‘qotish, orqali yuqumli kasaliklarga barham berilgan. Ta’limot mazmuniga ko‘ra kasallik tarqatuvchi ayrim hasharotlarning o‘ldirilishi evaziga suvni saqlash qoidalarini buzgan yoki itni o‘ldirgan kishilarning gunohi kechirilgan. Bu o‘rinda alohida me’yor belgilangan, ya’ni, yuqorida qayd etilgan gunohni sodir etgan kishi 1OOO ta echkiemar, 1OOO ta suv qo‘ng‘izi, yoki kasallik tarqatuvchi pashshani o‘ldirishi yoki 1OOOO ta ruhiyatni tetiklashtiruvchi o‘simlik bargi, barsum berishi lozim bo‘lgan. Bizga yaxshi ma’lumki, mikrob va yuqumli kasalliklar suv, havo va tuproq vositasida tez tarqaladi va keng hududga yoyiladi, shu bois “Avesto” g‘oyalariga ko‘ra ularni asrash, ulardan foydalanishga nisbatan oqilona munosabatni qaror toptirish o‘ta muhim sanalgan. Ularni asrash qoidalarini buzgan kishilar 4OO qamchi urish bilan jazolanganlar.
|
| |
