Şəkil 15.3. İmpuls cihazının struktur sxemi

VG verici generator xəttə göndərilmək üçün impulslar hasil edən ZİG zondlayıcı impuls generatorunun və AG açma generatorunun sinxron işini təmin etmək üçün sinxronlaşdırıcı impulslar hasil edir (şəkil 15.4 a ).

ZİG sinxron impulsları amplitudasına görə stabil qısa müddətli impulslara çevirib xəttə ötürür (şəkil 15.4 b ). ZİG zondlayıcı impulsun müddətini dövrənin növündən və uzunluğundan asılı olaraq tənzimləməyə imkan verir. Açma generatoru mişarvari gərginlik hasil edir (şəkil 15.4 d ) və bunun sayəsində EŞB elektron - şüa borusunda şüanın üfüqi yerdəyişməsi baş verir. Açma periodu zondlayıcı impulsun dövrənin başlanğıcından sonunadək yayılma müddətinə bərabər götürülür. Xəttə göndərilən və qəbul olunan impulslar elektron - şüa borusunun ekranında görünür. İstehsalatda buna reflektoqramma deyilir. EŞB tədqiq olunan dövrənin reflektoqrammasını qeyd edir. MG miqyas işarə generatoru qısa müddətli müəyyən dəqiq periodlu impulslar hasil edir ( şəkil 15.4 ç ). Miqyas generatorunun impulsları EŞB – nin şaquli meyletmə lövhələrinə verildikdə reflektoqramda işarələr meydana çıxır ki, müqayisə üsulu vasitəsilə dövrənin zədələnməsinin növü və yeri müəyyən edilir ( şəkil 15.4 e ). Sxemdəki DS diferensial sistem cihazın 4 naqilli sxemdən tədqiq olunan 2 naqilli dövrəyə keçməsini təmin edir ( sxemdə göstərilməmişdir ). Dövrənin qeyri – bircins yerindən əks olunmuş impuls əks işarə ilə qeyd olunur ( şəkil 15.4 c ) və reflektoqrammada görünür. M və RQ məhdudlaşdırıcı və razılaşdırıcı qurğu qəbulediciyə verilən zondlayıcı impulsun amplitudasını məhdudlaşdırır və cihazın daxili müqavimətini xəttlə razılaşdırır. Buna əməl olunmazsa, cihazın xəttə qoşulma yerində “yalançı” impulslar yaranar və gedib – qayıdan “yalançı” impuls düzgün nəticənin alınmasına əngəl yaradar. QG qəbuledici gücləndirici əks olunmuş zəif impulsları gücləndirir ki, onu elektron şüa borusunda müşahidə etmək mümkün olsun.

Qeyri - bircins yerdəki dalğa müqavimətinin qiyməti əks olunma əmsalı ilə xarakterizə olunur. Bu əmsal əks olunan və zondlayıcı impulsların amplitudalarının nisbəti ilə təyin edilir.

Burada P - əks olunma əmsalı, Z_y – zədələnmə yerindəki dalğa müqaviməti, Z_d – xəttin nominal dalğa müqavimətidir ( Z_d = 75 Om ).

Əgər əks olunan impuls öz işarəsini saxlayırsa, onda əks olunma yerindəki müqavimətin qiyməti, onun nominal qiymətinə nisbətən artmış olur. Əgər impuls öz işarəsini dəyişərsə, Z_yük müqaviməti Z_d – yə nisbətən azalmış olur.

Praktikada Z_yük – in göstərişindən asılı olaraq xəttin qırıq və qısa qapanmış olmasını təyin etmək mümkündür:

Z_yük = ∞ olduqda rabitə xətti qırılmışdır.

Z_yük = 0 olduqda rabitə xətti qısa qapanmışdır.

Zədələnmə yerinə qədər olan məsafəni təyin edən impuls üsulunun özünəməxsusluğu ondadır ki, dövrədə hətta bir neçə zədələnmə yeri olduqda belə, bu üsul ölçmələr aparmağa imkan verir. Belə ki, xəttə böyük amplitudalı zondlayıcı impuls verildikdə ilk qarşılaşdığı zədələnmə yerində impuls zəifləsə də, xətt boyu yayılmasını davam etdirir və sonrakı zədələnmə yerindən də əks olunaraq impuls cihazının ekranında müşahidə olunur. Bəzi hallarda ölçmələr xəttin hər iki tərəfində aparılır. İmpuls cihazı vasitəsilə hava və kabel rabitə xəttlərində ölçmələr aparmaq mümkündür.

İmpuls cihazı ilə ölçmə apardıqda kontaktlar arasındakı R_keçid müqaviməti dalğa müqavimətindən fərqli olduğu üçün əks olunan impulsun gərginliyinin amplitudası elektron şüa borusunun ekranında nəzərə çarpacaq dərəcədə görünür. İmpuls üsulu R_keçid ≤ 2 kOm olduqda tətbiq edilir.

İmpuls cihazı ilə ölçmə apardıqda ölçmə sxemi tərtib edilir və ekranda alınan reflektoqrammanı pasport qiymətləri ilə müqayisə edərək zədələnmə yerinə qədər olan məsafəni uyğun üsulla təyin edirlər.