1.2-rasm. Tugri va teskari okimning ishlash prinsipi sxemasi
1.2.1. PON FTTx texnologiyasi asosiy topologiyalari
Optik tarmoklarda abonentlik kirish tarmoqlarini kurilishida 4 ta asosiy topologiyalar mavjud. Ularga kuyidagilar kiradi:
«Nuqta-nuqta»;
«Halqa»
«Aktiv tugunli daraxtsimon»;
«Passiv tugunli daraxtsimon»;
1. «Nuqta-nuqta» (P2P) topologiyasi - P2P topologiyasi (1.3-rasm) ishlayotgan tarmok texnologiyasini ustiga kuyilmasligini cheklaydigan topologiyadir. Xavfsizlik nuktai nazaridan karalganda xamda uzatilayotgan axborotning xavfsizligida P2P ulanishi abonentning tugunlarini xam maksimal xavfsizligini ta`minlaydi. Madomiki, bunda optik kabellarni xar bir abonentgacha individual yotkazishni talab kiladi , bu esa anchagina kimmat turishini inobatga olsak bunday topologiya asosan yirik korxona tashkilotlariga va foydalanuvchilarni uziga torta oladi.
2. «Xalqa» (kolso) topologiyasi - bu topologiya SDH asosidagi topologiya xisoblanib shaxar telekommunikatsiya tarmoklarida uzini yaxshi tavsiya eta olgan topologiyalardan biri xisoblanadi. Ammo aynan tarmokka kirishda xam xammasi ideal xolatda deb bulmaydi. Shaxar magistralini kurilishida tugunlarning joylashishni avvaldan loyixalash davrida inobatga olib amalga oshirilsa, tarmokga kirishda foydalanuvchilarning kancha kismi kirishini oldindan bilib bulmaydi, ya`ni kay xolda va kancha foydalanuvchilarning (abonent) tugunlarini urnatish mumkinligini nazarda tutilmokda. Tasodifiy territorial va vaktinchalik foydalanuvchilarni «doira» topologiyasiga ulanishi bu topologiyaning tabiiy xolatini buzilishga olib keladi, ya`ni bir kancha bir kancha shaxobchalarga bulinishiga, yangi abonentlarni ulanishi esa bu topologiyani yorilishiga va kushimcha segmentlarni kuyilishiga sabab buladi. Amaliyotda bunday xolat asosan bir kabelga sigdiriladi. Bu esa ushbu topologiyani singanligiga kuprok uxshab koladi, uz navbatida bu tarmokning ishonchliligini anchagina pasaytiradi. (1.4-rasm)
3.«Aktiv tugunli daraxtsimon» - ushbu topologiya (1.5-rasm) tolani kullanilishi nuktai nazaridan iktisodiy xal kilinishidir. Ushbu vazifani yechishda esa Ethernet standarti aloxida axamiyatga egadir. Ethernet
standarti asosida markaziy tugundan abonentgacha 1000/100/10 Mbit/s ierarxik tarzda tezliklar usib boradi. Ammo shuni nazarda tutish lozimki, xar bir daraxtsimon tugunlarda albatta aktiv kurilmalar bulishi lozim (kommutator yoki marshrutizator). Ushbu topologiyaning birdan bir afzaligi esa uning kimmat emasligidadir. Kamchiligiga esa xar bir tugundagi aktiv kurilamalarga aloxida elektr tokini talab kilinishidir.
4. «Passiv tugunli daraxtsimon»- ushbu topologiyani (1.6-rasm) shuningdek «Daraxtsimon passiv optik tarmoklagich PON bilan» (P2MP) deb atash xam mumkin. PON arxitekturasi asosida xal etilgan mantikiy (P2MP) topologiyasi kullanilgan, PON texnologiyasining negiziga asos solingan xolda, birgina markaziy tugunning portiga bir nechta daraxtsimon arxitekturali optik –tolali segmentlarniulash mumkin. Bu esa untagacha bulgan foydalanuvchilarni uziga kamrab olish degani.
Xar bir daraxtsimon tugunlarning oraliklari ixchamgina passiv optik tarmoklagich (splitterlar) urnatiladi. Ularga uz navbatida ortikcha elektr tokini talab kilmaydi.
1.3-rasm. «Nuqta-nuqta» 1.4-rasm. «Halqa»
topologiyasi topologiyasi
1.5-rasm. «Aktiv tugunli daraxtsimon» topologiyasi
| 