Laboratoriya ishi - 2
Stirolni divinilbenzol bilan sopolimerini suspenziya usulida olish.
Ushbu ishda polimerlarni sintez hilishni suspenziya usuli bilan tanishiladi va undan tashqari sopolimerlarni sintez hilishni bir usuli ko`rib chihiladi.
Stirolni sopolimerlaridan biri bo`lgan divinilbenzol bilan sopolimeri tikilgan tuzilishga ega bo`lganligidan yuqori harorat va erituvchilar ta`siriga chidamli bo`ladi.
Uni hosil bo`lishi quyidagi sxema bo`yicha amalga oshadi:
Xom ashyo: yangi haydab olingan stirol - 10g; divinilbenzol - 0,2g; benzoil peroksidi - 0,5g; polivinil spirti - 0,34g; distillangan suv - 60ml.
Jihozlar: munchoq polimerlanish jihozi (Rasm 1) 1l.li kimyoviy stakan; Byuxner voronkasi; isitish shkafi.
Polivinil spirti polimerlanish kolbasida distillangan suvda eritib olinadi. So`ngra alohida stakanda benzoil peroksidi stirolda eritib olinadi va ustiga divinilbenzol solinib, u ham yaxshilab eritib olinadi. Monomerlarni initsiator bilan aralashmasi xona haroratigachan sovitilgan polivinil spirtining suvdagi eritmasi ustiga quyiladi. Aralashtirgich ishga tushirilib, qaytar sovitgichga suv yuboriladi va polimerlash kolbasi suv hammomi yordamida 80oC gacha isitiladi. Aralashtirgichni to`xtab qolishini oldini olgan xolda shunday tezlikda aylantirib turish kerakki, bunda monomerlar aralashmasi mayda munchoqlarga bo`linsin va bu munchoqlar bir - biri bilan yopishib qolmasin.
Aralashtirgichni aniqlab olingan tezligini, o`zgartirmasdan polimerlanish oxirigacha ushlab turishга erishish kerak (agar aralashtirgichni ishlashi ozgina vaqtga ham to`xtab qolsa, xali qotib ulgurmagan polimer zarrachalari bir - biri bilan yopishib, biron - bir shaklga ega bo`lmagan polimer massasi hosil bo`ladi).
Hammomdagi haroratni ham oshirib yubormaslik kerak. Sopolimerlanish odatda 3 - 4 soat davom etadi. Sopolimerlanish tugagach, aralashtirgich to`xtatiladi va munchoq ko`rinishidagi sopolimer filtrlab olinadi. So`ngra sopolimer munchoqlari bir necha marotaba issiq suv bilan yuvilib, quritiladi va tortib olinadi.
Topshiriq
1. Monomerlarni umumiy miqdoriga nisbatan sopolimerni chiqishini aniqlang.
2. Sopolimerni eruvchanligini aniqlang va uni erituvchilarda erimaslik sababini tushuntiring.
3. Bir necha laboratoriya ishlarida yig`ilgan sopolimerni laboratoriya ishi № 92 va 93da ishlating.
Adabiyotlar:
1..Magrupov F.A. "Sintetik va tabiiy yuqori molekulali birikmalar kimyoviy texnologiyasi" fanidan ma`ruzalar matni. Toshkent 2007.
2.A.P.Grigor'ev, O.Ya.Fedotova "Laboratorniy praktikum po texnologii plasticheskix mass" Moskva, Vis. shk. 1986.
3.Magrupov F.A.,Polimerlar va plastik massalar texnologiyasidan laboratoriya amaliyoti. Toshkenт 2007, (elektron variant)
| 