93
beriladi. 1 l gidrofob kolloidni cho‘ktirish uchun bir necha millimol elektrolit
sarf etilsa etarli, lekin bir litr gidrofil kolloidni cho‘ktirish uchun bir necha mol
elektrolit kerak bo‘ladi. Bu vaqtda elektrolitning faqat birgina ioni emas, balki
ikkala ioni ham koagulyatsiya uchun xizmat qiladi.
Umuman gidrofil kolloidlarni barqarorligi ikki omilga bog’liq:
birinchi omil – kolloid zarrachaning elektr zaryadi;
ikkinchi omil – kolloid zarrachaning sol`vat qavat bilan qoplanganligi.
Demak, bu holda koagulyatsiyani amalga
oshirish uchun kolloidni
zaryadsizlash va sol`vat qobiqni yemirish zarur bo‘ladi. Buni amalga oshirish
uchun avval kolloidga elektrolit qo‘shib, uni neytral holatga keltiriladi; bu holda
cho‘kma hosil bo‘lmaydi (ya`ni koagulyatsiya jarayoni bo‘lmaydi); so‘ngra
sol`vat qobiqni emirish uchun spirt, atseton yoki tannin kabi moddalar qo‘shiladi
faqat shundan keyingina liofil kolloid cho‘kmaga tushishi mumkin.
Gidrofil kolloidlarning koagulyatsiyasi shu tarzda sodir bo‘lishi ham
mumkin; cho‘kmaga tushgan liofil zol qo‘shimcha erituvchi qo‘shilganida
qaytadan eritma holatiga aylanadi. Lekin oqsillardan kelib chiqqan ba`zi liofil
kolloidlardan cho‘kmaga tushgan oqsil qayta erimasligi mumkin.
Bunday
koagulyatsiya qaytmas koagulyatsiya deb yuritiladi.
