• Qoyasimon jinslar
  • Buzilgan (maydalangan) kon jinslari
  • Jinslaming boMakdorligi
  • ‘z b e k is t n r e spu b L ik a si o liy va o rta m a X su s ta’lim vazirligi ‘rta m axsus kasb-hunar ta’limi markazi




    Download 2,52 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet4/38
    Sana09.12.2023
    Hajmi2,52 Mb.
    #114335
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38
    Bog'liq
    Foydali qazilma konlarini ochiq usulda qazib olish. M.N.Djabborov.

    Pishiq jinslar - (qattiq gil, bor, toshko‘m ir va q o ‘ng ‘ir k o ‘- 
    m ir)ham kon qazish m ashinalari bilan. dastlab m aydalam asdan 
    jins massividan bevosita ajratib olinadi. Bu jinslar pog‘ona balandligi 
    10-20 m qiyalik tekisligi burchagi 60-70° gacha bo ‘lganda pog‘ona 
    barqarorligini ta’minlaydi. Yarim qoyasimon jinslarni qazib olish 
    portlatish asosida dastlab maydalab, so‘ng qazib olislmi talab etadi. 
    Bu jin slarn i nu rag an m agm atik , m eto m o rfik. shuningdek, 
    c h o ‘kindi jin slar (gillangan slanetslar, qu m to sh lar, gem otit 
    rudalar, m ergellar, arglitlar, alevrolitlar, to shko‘m ir va turli 
    q o ‘ng ‘ir k o ‘m irlar) tashkil etadi.
    Qoyasimon jinslar - massivdan faqat portlatib, m aydalab, 
    ajratib olinadi. Bu jinslarga m agm atik, m etom orfik (granitlar, 
    kvarsitlar. bazaltlar. gabbro, siyenitlar, kolchedanlar) shuning-
    8


    dek, b a ’zi bir c h o ‘kindi (qum tashlar, pishiq ohaktoshlar, qumli 
    konglem eratiar va boshqalar) jinslar kiradi.
    Buzilgan (maydalangan) kon jinslari - yopishqoqlik darajasi, 
    bo'lakdorligi va bo ‘laklarning pishiqligi bo ‘yieha tavsillanadi. Bu 
    jinslam ing ktVpchish koeflitsiyenti (m aydalanganda massivdagi 
    hajmiga nisbatan hajm ini k o ‘payishi) ularning xususiyatlariga 
    ko‘ra turlicha bo ‘ladi. M asalan, buzilgan sochilm a jinslam ing 
    ko ‘pchish koeflitsiyenti 1,4-1.65 va undan k o ‘proq boflishi ham
    m um kin; buzilgan yopishqoq jinslam ing ko‘pchish koeflitsiyenti 
    1,03-1,05 ga teng boflib, qiyalik burchagi katta b o ig a n jins 
    uyumlarini turg‘unligini ta'm inlaydi.
    Jinslaming boMakdorligi - bo'lakning uzunlik chizig‘i bo ‘yicha 
    o ‘rtacha o ‘lcham i bilan aniqlanadi va besh kategoriyaga bo‘linadi. 
    Birinchi kategoriyadagi boNaklarning o ‘rtacha uzunligi (lo ‘r) 10 
    sm gacha b o ‘lsa, beshinchi kategoriyadagi b o ‘laklarning o ‘rtacha 
    uzunligi 70-90 sm ni tashkil etadi.
    Turli kon-geologik sharoitlarda yotgan va turli shaklga ega 
    b o ‘lgan foydali qazilma konlari ochiq usulda qazib olinishi mumkin.
    Y er yuziga nisbatan joylashishiga k o ‘ra foydali qazilm a 
    yotqizig‘i bevosita yer yuziga chiqqan yoki yupqa ustam a jinslar 
    bilan qoplangan, yer yuziga nisbatan ancha с huqurga joylashgan, 
    tepalik yoki tog1 yonbag‘riga joylashgan ham da qism an yeryuzi 
    sathidan pastga va qisman tepaga joylashgan kon turlari ko‘rinishida 
    bo‘ladi.

    Download 2,52 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38




    Download 2,52 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    ‘z b e k is t n r e spu b L ik a si o liy va o rta m a X su s ta’lim vazirligi ‘rta m axsus kasb-hunar ta’limi markazi

    Download 2,52 Mb.
    Pdf ko'rish