240
Shu bois oldimizda innovatsion texnologiyalarni o‘rganish va tahlil qilish, ularni ma’lum
qonuniyatlarga bo‘ysundirish va qaytadan ta’lim tizimiga joriy etish kabi murakkab va ko‘p bosqichli
vazifalar turadi.
Jismoniy tarbiya darslarini innovatsion texnologiya asosida o‘tkazilishi o‘z oldiga o‘qitish shakllarini
maqbullashtirish vazifasini qo‘yishini jismoniy imkoniyatlarni hisobga olgan holda o‘qitish va bilimlarni
o‘zlashtirish jarayonini yaratish, qo‘llash va aniqlash tizimli usulidir.
Jismoniy tarbiya darslarida dars mavzulariga ishlov berish usullari tasnifi (masalan jismoniy tarbiya
darsi mashqlarni yangi usullar yordamida o‘zlashtirish, ishlov berish texnologiyasini) bildiradi. Ta’lim
texnologiyasi esa ta’lim oluvchilarga ta’lim-tarbiya berish va ularning ongini rivojlantirib borish san’ati,
mahorati va usullari majmui to‘g‘risida ta’minot degan ma’noni anglatadi.
Bu yerda shuni alohida ta’kidlash lozimki, innovatsion texnologiya metodlari (uni dastlabki
tushunishda) dastlab ta’limni reproduktiv darajasi (harakatni namuna asosida o‘zlashtirish)
ni egallash
uchun ishlab chiqilgan edi.
Bugungi kunda innovatsion texnologiyalarni o‘quv jarayoniga joriy etishdan ko‘zlagan maqsad:
birinchidan o‘qituvchilarni dars jarayonida o‘quvchilarni bilim faollgini, ijodiy mustaqilligini, esda saqlash
qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradigan o‘qitish va o‘rganishning noan’anaviy (yangi) usullari
bilan qurollantirish, ikkinchidan: ularni o‘qituvchilarning sezgi, idrok, tasavvur, xissiyot, idoraviy xarakter
kabi ichki ruxiy (mixik)
faoliyatini ko‘chaytirish va dunyoqarashini tarkib topdirish aqliy rivojlanishga ko‘maq beradigan
o‘qitish va o‘rganishning yangi noan’anaviy usullari bilan tanishtirishdan iborat.
Xulosa qilib aytganda, jismoniy tarbiya darslarida innovatsion texnologiyani bog‘lanishi, bu
shubxasiz ta’limga o‘ziga xos innovatsion yondashuvidir. Jismoniy tarbiya
innovatsion texnologiyada
fikrning ifodasi, ta’lim sohasida ta’lim jarayonini standartlashtirish bilan aniqlanadigan texnokratik ilmiy
ongning tasviridir.
Shunday ekan bugungi jismoniy tarbiya darslarida innovatsion texnologiyalardan foydalanish
ta’limning asosiy maqsadi va mazmuni tashkil etadi. Maqsadga yo‘naltirilgan, joriy natijalarni diagnostik
tekshirish, ta’limni alohida-alohida o‘rgatuvchi epizodlariga bo‘lib chiqish, kabi ta’lim jarayonini
to‘zishning barcha xususiyatlarini qayta tiklanadigan ta’lim sikli jarayonini tuzishning barcha
xususiyatlarini qayta tiklanadigan ta’lim sikli g‘oyasiga mujassamlashtirish movfiq bo‘ladi.
U quyidagi
asosiy holatlarni o‘z ichiga oladi.
Jismoniy tarbiyada ta’lim maqsadini umumiy tarzda qo‘yilishi;
Jismoniy tarbiyada ta’lim maqsadlarini umumiy tarzda qo‘yishidan aniqlashtirishga o‘tish;
Jismoniy tarbiyada ta’lim olayotganlarning bilim darajasini dastlabki baholash;
Jismoniy tarbiyada o‘quv sohasi bo‘yicha bajariladigan ishlar majmui.
Jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarida natijalarni baholash.
Ana shunday qayta tiklanadigan tuzilma tufayli o‘quv jarayoni modeli maqsadlarining shajarasi
quyidagi tipik usullarni o‘z ichiga oladi;
Jismoniy tarbiyani umumiy qoidalarini o‘rganish. Maqsaini va mashg‘ulotlarda qaraladigan bilimlar
sohasini o‘rganish fannning mazmunini ko‘rsatadi xolos. Ammo jismoniy tarbiyada o‘quv jarayonida ta’lim
oluvchilarning aniq maqsadga erishganlik haqida fikr yuritish uchun qiyinchilik to‘g‘diradi. Shu boisdan
ham o‘quv maqsadlarini u yoki bu mavzu orqali amaliyotga nisbatan istrumental bo‘lolmaydi.
O‘quvchilarni jismoniy mashq jarayoni bilan tanishtirish yoki shartli belgilangan mashqlarni
uslublari bilan namoish qilish. Maqsadi pedagog tomonidan ana shunday qo‘yilishi uning shaxsiy faoliyati
bilan bog‘liq bo‘lib qoladi.
Jismoniy tarbiyada maqsadlarni o‘quvchilarning intellektual emotsional,
shaxsiy rivojlanishning
ichki jarayonlari orqali qo‘yish.
Kundalik amaliyotda jismoniy tarbiya mutaxassisi va o‘quvchi uchun maqsadlarni alohida-alohida
ifodalash qabul qilingan.
Bu mantiqqa to‘g‘ri keladi, chunki ta’lim pedagogni o‘qitish bo‘yicha va o‘quvchini o‘qish buyicha
xamkorligidagi faoliyatdir.
Bunda maqsad o‘qituvchi faoliyatiga ta’luqli o‘rgatmoq, tushuntirmoq, namoish qilmoq, xikoya
qilmoq) ta’lim oluvchi o‘quvchilar harakati orqali ifodalangan rejalashtirilgan ta’lim natijalarini vazifa deb
ataladi.
Yuqorida yuritilgan nazariy bilimlarni
mustahkamlash maqsadida, quyida boshqotirma, sport
topishmoqlari, krossvord, mantiqiy savollardan namunalaridan foydalanish lozim.
