MAKTAB O’QUVCHILARI JISMONIY TARBIYASINING MAQSADI VA SPORT

Download 4,42 Mb. Pdf ko'rish
bet	153/170
Sana	24.11.2023
Hajmi	4,42 Mb.
	#104996

1 ... 149 150 151 152 153 154 155 156 ... 170

Bog'liq
12827 1 08483D29A1B1ECFE14652BC1F8AE0AB7548A1DDF

MAKTAB O’QUVCHILARI JISMONIY TARBIYASINING MAQSADI VA SPORT
FAOLIYATIGA QIZIQISHNING MAZMUN-MOHIYATI
Toshpo’latov Juma Toshpo’latovich
p.f.n professor
Rashidov Komron Kamoliddinovich
TerDU 2-bosqich magistranti
Maktab yoshidagi bolalarda jismoniy tarbiya jarayonining asosiy maqsadi asta-sekin oʼquvchilarni
jismoniy kamolot darajasiga erishtirish. Ushbu jarayonda ijodiy mehnatga hayotga, va Vatan mudofasiga
tayyorlashni hamda sogʼlom turmush tarzi jismoniy madaniyati sohibiga aylantirishni nazarda tutadi.
Maktab oʼquvchilari bilan tashkil qilinadigan jismoniy tarbiya umumiy va xususiy vazifalarni hal
qiladi
Jt-Umumiy vazifalar – bilim berish, jisman tarbiyalash va sogʼlom-lashtirishdan iborat jarayonlar
boʼlib, xususiylariga jismoniy tarbiyadan Davlat taʼlim standarti dasturidagi oʼrta maxsus umumiy davlat
jismoniy tarbiya taʼlimi vazifalarini hal qilish vazifalari kiradi
Izoh: DTS da jismoniy tarbiyaga oid minimal talablar berilgan, bular dars soatidan tortib, qonun
qoidalarigacha
Jt- Xususiy vazifalarga:
1) Maktab oʼquvchilar organizmining sogʼlik darajasini mustahkamlash, morfo-funksional
rivojlantirish, chiniqtirish tarbiya va odobli qilish;
2) Harxil turdagi mehnat faoliyatiga hozirlik uchun yoshga doir JS ni rivojlantirish
3) Hayotiy faoliyat davomida kerakli harakat koʼnikma va malakalarini rivojlantirish keying o’rinda
kerak bo’lishi kutilgan JS va HM bilan qurollantirish;
4) oʼquvchilarga umumiy oʼrta taʼlim minimal meʼyorida jismoniy madaniyatga oid yangi nazariy
jismoniy bilimlarni dasturga qarab berish berish va ularni yildan yilga takomillashtirib borish
5) oʼquvchilarni jismoniy mashqlar bilan muntazam shugʼullanishga zamin yaratish va unga ushbu
qiziqish-odatni shakllantirish;
6) oʼquvchilarni jismoniy madaniyat sohasida faol shaxs qilib tarbiyalash.
7) maʼnaviy-ma’rifiy tarbiyaning tarkibiy elementlari axloqiy, ruhiy, estetik, mehnat tarbiyasi bilan
hamohang qilib bog’lash, urf-odat qadriyatlarimizga oid vazifalari bilan birgalikda ularning jisman va
ruhan o’sishini inoibatga olish. Ta’limning ayrim bosqichlariga aniqliklar kiritish orqali qator vazifalar hal
qilinadi.
Maktab yoshidagilarning quyidagi 3 guruhi uchun taʼlim tarbiya ishlari tashkil etiladi.
Maktab oʼquvchilarining 6-7, 10-11 yoshdagi davrda (1-4 sinflar) organizmi tabiiy rivojlanishda
boʼlib, uning garmonik rivojlanishini yoʼlga qoʼyish uchun eng qulay davr hisoblanadi.
Markaziy nerv tizimidagi boshqarish funktsiyasini harakat - tayanch apparati faoliyati ishi, yurak-
tomir, nafas olish organlari ishini yanada rivojlantirishga eʼtibor qaratiladi, qomatni toʼgʼri tutish, tashqi
koʼrinish ustida ishlash muhim ahamiyat kasb etadi8. Bu bilan birga ushbu jarayonga shaxsiy gigiena
qoidalariga oid bilimlar qoʼshib berilishi bilan tarbiya madaniyatini shakllantirish yoʼlga qoʼyiladi.
Oʼquvchilarning 12-15 yoshdagi (5-9 sinfdagi)lik davrida jismoniy mashqlar oʼsayotgan yosh
organizmga samarali taʼsir koʼrsatadi. Shu nuqtai nazardan ham bu davr jismoniy sifatlarning rivojlanishiga
qulay imkoniyatlar davri deb ham aytiladi.
Jismoniy tarbiya jarayonining jismoniy bilimlar berish vazifasi-hayotda uchraydigan harakat
malakalarini ratsional texnika-sini, gimnastika, yengil atletika, sport oʼyinlari, velosipedda yurish va
boshqa sport turlari, sport taktikasiga oid boshlangʼich nazariy tushunchalarni berishdan iborat. Bu
yoshdagilarda asosan “Alpomish” va “Barchinoy” maxsus testining talab-lari va normalarini topshirishga
tayyorlash yoʼlga qoʼyiladi . Jismoniy mashqlar bilan shugʼullanish natijasida sport mahoratini
oshayotganligini, jismoniy madaniyatni jamiyatdagi roli va mohiyatini tushuntirish yoʼlga qoʼyiladi. Vaqt
o’tishi bilan bilan tashkilotchilik qobiliyati takomillashtiri boriladi. Musobaqa qonun-qoidalari puxta
malaka bilan oʼzlashtiriladi, hakamlik ko’nikmasi malakaga aylanadi, rivojlantiriladi, chiniqtirish
maqsadida tabiatning sogʼlomlash-tiruvchi kuchlaridan foydalanishga oʼrgatiladi.
16-18 yoshdagi umumtaʼlim maktabi, akademik litseylari va oʼquv texnikum kollejlarining
oʼquvchilari organizmi yoshi ulgʼaygan sari kuchayadi. Jismoniy tarbiya jarayoni buni yanada
8
Sh.Xonkeldiev Jismoniy mashqlar bilan shug’ullanish mashg’ulotlari” Farg’ona 2011 8-b

235
kuchaytirishga xizmat qiladi. Jismoniy mashqlar bilan regulyar shugʼullanish taʼlim tizimining shu
yoshdagi aʼzolarini ish qobiliyatini yaxshilash, asosiy harakat faoliyatlari uchun chidamlilik zahiralarini
oshirish, oʼz tanasini boshqara olish, kuch, tezkorlik, chaqqonlik va boshqa har tomonlama jismonan
garmonik tarbiya alomatlarini chuqurlashtirishga eʼtibor qaratiladi9.
Organizm tabiiy oʼsib borar ekan, uning funktsional imkoniyatlarini oshib borishi ham muqarrar.
Oldin egallangan harakat malakalari zahirasi bazasida yangi, keyin egallanishi lozim boʼlgan harakat
malakalari uchun poidevor yaratiladi. Bu yoshdagilarda ularning jismoniy madaniyat sohasidagi bilimlarini
boyitish, sport treni-rovkasi asoslari, sportchini oʼz-oʼzini nazorat qilishi qoidalariga oʼrgatish maqsadga
muvofiq boʼladi. Shunday ekan maktab oʼquvchilari xususan 5-7 sinf oʼquvchilarining jismoniy tarbiya va
sportning maʼlum bir turiga yoʼnaltirilishini nazoratga olish lozim.
ADABIYOTRLAR:
1. Sh.Xonkeldiev Jismoniy mashqlar bilan shug’ullanish mashg’ulotlari” Farg’ona 2011 8-b;
2. Matveyev L.P. “Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi” 1975 y 114 b.
3. Salomov R.S. “Sport mashg’ulotlarining nazariy asoslari” Toshkent 2005 yil;
4. Olimov M.S. “O’rta masofaga yuguruvchi sportchi talabalarni musobaqalarga tayyorlash
uslubiyati” 34-49 bet, Toshkent 2011yil;

Download 4,42 Mb.

1 ... 149 150 151 152 153 154 155 156 ... 170

Download 4,42 Mb.

Pdf ko'rish