2.6-rasm.
2.7-rasm.
Tirak rezba 2.7-rasm. Rezba nosimmetrik bo‘lib ishchi bolmagan
yuzasini qiyalik burchagi 30°. Ishchi qismning qiyalik burchagi 3°.
Yuklanish katta boMgan
(vintli press, domkrat va boshqalar)
birikmalarda ishlatiladi. Rezbaning shartli belgisi S80xl0,
bunda S-tirak
rezba; 80-diametri. mm; 6-rezba qadami, mm.
Aylanasimon rezba 2.8-rasm.
Rezba shaklini burchagi a=30°.
Asosan dinamik yuklanish boMgan
birikmalarda ishlatiladi.
Yuqorida ko‘rsatilgan rezbalar-
ning eng ko‘p tarqalgani metrik
rezba bo‘lib
asosan mahkamlash
uchun ishlatiladi.
Mahkamlash uchun ishlatiladigan detallaming asosiylari bu bo‘lt
vint, shpilka.
Bo‘lt - qalinligi nisbatan katta bo‘lmagan detallarni mahkamlash
uchun ishlatiladi, bunda bo‘lt kallagini hamda gaykani joylashtirish va
o z o‘qi atrofida burash uchun joy boMishi kerak,
2.9a-rasm.
Bo‘lt bir uchi kalit yoki otvyortka uchun m o‘ljallangan
kallagi
ikkinchi uchidan esa gayka burab kiritiladigan rezbasi bo'lgan steriendir
(2.9-rasm, a)
y in t-q a H n ü g i nisbatan katta, mustahkamligi ta ’minlangan, birik-
mamng
bikrligim taminlash, massasini kamaytirish kerak boigan
hollarda ishlatiladi. BoMtning gayka uchun moMjallangan rezbali uchiga
gayka buralmay, bir uchi biriktirilishi lozim boMgan detalga buraladigan
bo Isa bunday bo‘lt vint
(2.9-rasm, b) deyiladi.
15
Shpilka - vint ishlatiîgan
holatlarda aj
rezba
material
yetarli
darajada
mustahkamligi
ta’minlanmagan
b o iib ,
ham da bunda birikmani
vaqti-vaqti bilan ajiratib, biriktirish
kerak b o ig a n hollarda ishlatiladi.
A.gar sterjenning
ikki uchi rezbali
qilib yasalgan b o isa , u shpilka deb
ataladi
(2.9-rasm, v). Yeyilishga
chidamli, FIK yuqori bo‘lishi
uchun
ishqalanish kuchi nisbatan kam
bo‘lishi kerak.
0 ‘zgaruvchan kuch va moment ta’sirida rezbali birikmalar o‘z-
o'zidan buralib bo‘shashi mumkin. Buning sababi titrash natijasida
rezbalardagi ishqalanish kamayadi va buning oqibatida o‘z-o‘zidan
tormozlanish xususiyati yo‘qoladi. Shuning uchun o‘zgaruvchan kuchlar
ta’sirida
birikmalardagi
rezbalaming
o‘z-o‘zidan
buralmasligiga
quyidagi usullar yordamida erishish mumkin:
