|
‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. N. Tojiboyev, A. J. Jo‘rayevBog'liq Tojiboyev R.N. Mashina detallari. (1) ДАРС ЖАДВАЛИ, 10-sinf INFORMATIKA, 7-amaliy (2), Kompyuter savodxonligi, 8-maruza, ta-limning-turli-bosqichlarida-innovatsion-texnologiyalardan-foydalanish-samaradorligini-oshirish, isajon-sulton-hikoyalarida-bo-ri-obrazi, qotishmalar nazariyasi, metallar, 88 (18), 88 (11), 88 (14), bub44, Mashina detallarUmumiy m a’lumotlar
M a’lumki, mashinalar detai va uzellardan tashkil topib birikmalar
vositasida yig‘iladi. Birikmalar esa ajraladigan va ajralmaydigan turlarga
boMinadi.
Ajralmaydigan birikmalar, bu shunday birikmalarki, bunda mashina
uzellarini ayrim qismlarga ajratilganda, ishchi yuzalariga shikast
yetkaziladi, ya’ni birikma hosil qilish uchun bu ishchi yuzasi qayta
ishlanadi. Parchin mixli, payvand hamda detallari o‘zaro tigMzlik bilan
o‘tkazilgan birikmalar shunday birikmalar hisoblanadi.
Rezbali, shponkali, shlitsli birikmalar ajraladigan birikmalar bo‘lib,
bunda uzellar detallarga ajratilganda detallning ishchi qismiga shikast
yetkazilmaydi. Mashinalaming yaxshi ishlamasligi, muddatdan oldin
ishdan chiqishi, ishlash jarayonida shovqinning oshib ketishiga undagi
birikma sifatining pastligi (sifatli mahkamlanmaganligi, payvandlan-
maganligi, birikma uchun material noto‘g ‘pi tanlanganligi va h.k.) sabab
bo‘ladi.
Birikma elementlari asosan mustahkamlikka hisoblanadi. Bunda
birikma elementlarining mustahkamligi biriktirilayotgan detallarning
mustahkamligi bilan bir xilda bo‘lishishiga erishish kerak.
2.1-§. Rezbali birikmalar
Ajraladigan birikmalaming eng ko‘p tarqalgan turi rezbali
birikmalardir. Bo‘lt, vint, shpilka rezbalaming xususiy hollari bo'lib,
mashinalaming ular vositasida yig‘ilgan uzellari kerak bo‘lgan vaqtda
ayrim detallarga ajratilishi va yana qayta yig‘ilishi
mumkin.
Rezbali birikmalaming afzalliklari. 1. Tuzilishi oddiy. 2. Yig‘ish va
detallarga ajratish yengil. 3. Hamma o‘lchamlari standart boMganligi
uchun nisbatan arzon. 4. Katta yuklanishlarga chidamli.
Kamchiliklari. Detallarda rezbalaming b o ‘lishi yuklanishni tuplanishga
olib keladi, bu esa o‘zgaruvchi kuchlanishlar ta’sirida mustahkamligini
pasaytiradi.
и
|
| |
