‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. N. Tojiboyev, A. J. Jo‘rayev

Download 5.48 Mb. Pdf ko'rish
bet	4/135
Sana	10.11.2023
Hajmi	5.48 Mb.
	#97186

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 135

Bog'liq
Tojiboyev R.N. Mashina detallari. (1)
ДАРС ЖАДВАЛИ, 10-sinf INFORMATIKA, 7-amaliy (2), Kompyuter savodxonligi, 8-maruza, ta-limning-turli-bosqichlarida-innovatsion-texnologiyalardan-foydalanish-samaradorligini-oshirish, isajon-sulton-hikoyalarida-bo-ri-obrazi, qotishmalar nazariyasi, metallar, 88 (18), 88 (11), 88 (14), bub44, Mashina detallar

1.4-§ Kuchlanishlar sikli

Titrashga chidamliiik mashinalaming ishlash jarayonida titrash
natijasida detallarda qo‘shimcha dinamik kuchlar hosil boiadi, bu esa
ulaming toliqishiga sabab bo‘ladi va ishdan chiqishini tezlashtiradi.
Detallarning titrashga chidamliligini ta’minlash uchun rezonans
hodisasini keltirib chiqaradigan sabablami yo‘qotish kerak. Ma’lumki,
rezonans hodisasi detallarning o‘zida hosil bo‘ladigan xususiy tebranish
chastotasi bilan tashqi kuch ta’sirida boMadigan tebranish chastotasi bir
xil bo‘lgan hollarda ro‘y beradi.
Mashinalarda titrash hodisasini kamaytirish uchun statik va dinamik
muvozanatlash shuningdek, titrashni -so‘ndirgichlardan, ya’ni maxsus
elastik elementlardan foydalanish tavsiya etiladi.
Texnologik mashinalarni poydevorida titrashni kamaytirish uchun
turli qayishqoqlikka ega boMgan ko‘p qavatli yostiqchalami qo‘llash
bilan erishish mumkin.
1.4-§ Kuchlanishlar sikli
Ma’lumki, mashinalaming detal va elementlarda tashqi kuchlardan
hosil boMgan kuchlanishlar shu kuchlaming o‘zgarishiga bog'liq bo‘lib
doimiy yoki o‘zgaruvchan bo'lishi mumkin. M asalan, o ‘zgaruvchan
kuchlanishli mashinalarda yoMning sifati, mashinaning yuklanish
darajasi, bekatlarda to‘xtab yurgizishi va shunga o ‘xshash holatlar
mashina detallarida o‘zgaruvchan kuchlanishlar hosil qiladi.
Kuchlanish xarakteristikasi sifatida kuchlanish s ik l qabul qilingan,
ya’ni bir davr ichida bir xil kuchlanishlar qiymatining o ‘zgarishi.
Yuklanish siklni vaqt davomida o'zgarishi davr deb (1.1-rasm)
ataladi, shartli belgisi T. Bunda a,„i„ - eng kichik kuchlanish; am =
0,5(Tmax+ t mi,J- o‘rtacha kuchlanish; Ta=0,5(vmax+
amplituda sikli;
R=
Tmil/ T imx-
asosiy sikl koeffitsiyenti.
Agarda R - 0 (nmi„=0; am- aa-0 .5 omax) bo‘lsa, kuchlanish pulsatsiya
sikl bilan o‘zgaradi. (l.lb-rasm )
Agarda R= -l(a min-0; am-
0
^
bo‘lsa, kuchlanish simmetrik sikl
bilan o‘zgaradi. (l.lv-rasm ).

Agarda R= l ( a min-0 ; amax= amin= am- a) bo'lsa, kuchlanish doimiy
sikl bilan o ‘zgaradi. Qolgan hollar uchun kuchlanish nosimmetrik sikl
bilan o‘zgaradi.
(1-la-rasm).
Masalan, aylanish soni n,m in'(buvclm k tezligi m, s '1) boMgan val
eguvchi m om ent ta’sirida harakatlanmoqda. Shu valning yuklanish
siklini aniqlash kerak.
T davr ichida kuchlanish bir sikl o ‘zgarish vaqti, s.
T=2n/(u-60/n
Lh soat jarayonida sikllaming umumiy soni
N=3600Li/T=573(oLh=60nLi,

II bob. BIRIKMALAR

Download 5.48 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 135

Download 5.48 Mb.

Pdf ko'rish