212
Asosiy tayanch tushunchalar
* Harakat o`zgartiruvchilari bir harakat turini boshqasiga o`zgartirish
hamda dvigatel valining aylanish momentlari va tezliklarini chiqish zvenoning
parametrlariga moslashtirish uchun qo`llaniladi. Bu uchun tishli, vintli, reykali,
zanjirli, trosli va tishli kesim yuza tasmali uzatmalar,
maltiyli mexanizmlar va
b.lardan foydaniladi.
* Mexanik uzatmalarni ilashish turiga qarab 2 ta guruhga bo`lish mumkin:
bevosita kontaktli uzatish moslamalari – tishli, chervyakli, reykali,
friktsion;
egiluvchan uzatish moslamalari – tasmali, trosli, zanjirli uzatmalar.
* Mexanik uzatmada aylanma moment uzatadigan zvenosi
yetaklovchi,
aylanuvchi momentni qabul qiluvchi zvenosi
yetaklanuvchi deb ataladi.
* Uzatmaning asosiy mexanik xarakteristikalariga quyidagilar kiradi:
-
chiqish validagi quvvat
P
2
;
-
aylanish tezligi – chiqish valining burchag tezligi
ω
2
yoki uning aylanish
chastotasi
n
2
;
-
uzatishlar soni
u – kuch oqimi yo`nalishi bo`yicha
burchak tezliklarning
yoki aylanish chastolarining nisbati
u =
ω
1
/ω
2
=
n
1
/
n
2
.
*
Reduktor
mashinalar
yuritmasiga
kiruvchi
mexanizm
bo`lib,
yetaklanuvchi valning aylantiruvchi momentini kattalashtirish maqsadida uning
burchak tezligini kamaytirish vazifasini bajaradi.
