? =
É
P- = £ m>
(6)
/ =
1
; =i
Vaqt o ‘tishi bilan berk tizim ning to'liq impulsi kattaligi va yo‘nalishi
o ‘zgarmaydi:
P =
P: = const
(7)
/ = 1
Bu impuls saqlanish qonuni fazoning bir jinsliligi, ya’ni
fazoning har
bir nuqtasining xususiyati bir xilligi bilan bog‘liqdir.
Tizim impulsini nima o ‘zgartiradi? Faqat tashqi kuchlar o ‘zgartira
oladi. Nyutonning uchinchi qonuniga asosan tizim jismlariga ta’sir qiluvchi
ichki kuchlar yig‘indisi ham m a vaqt nolga teng,
chunki ular juft-juft
b o ‘lib paydo b o ‘ladilar:
P - i p
(8)
Tizim yig'indi impulsidan vaqt bo‘yicha olingan hosila tizim jismlariga
ta ’sir qiluvchi tashqi kuchlar yig'indisiga teng.
Shuni ta ’kidlash kerakki, agar tashqi kuchlar yig'indisi nolga teng
b o ‘lsa, berk b o lm ag an tizim lar uchun ham impuls o ‘zgarmay qoladi.
M asalan, agar jism silliq gorizontal tekislik
ustida harakatlanayotgan
b o ‘lsa, bu jismga ta ’sir qilayotgan tashqi kuchlar:
og‘irlik va tayanch
