xanikaga, ya’ni vo << S ga tegishlidir. Agar, vo yorug‘lik tezligiga yaqin
bo‘lsa, Galiley almashtirishlari umumiyroq bo‘lgan
Lorens almashtirishlari
bilan almashtirilishi kerak.
Ikkita tizimda Af-nuqtaning tezliklari orasidagi munosabatni topaylik.
Buning uchun (5) tenglamalarni vaqt b o ‘yicha differensiallaymiz:
X = X + v 0;
v> = v| + v0
y = y i
ëiŒ
v^, =
v'y
Bu uchta skalyar tengliklar bitta vektorga ekvivalentdir:
v = v' + v0.
(6)
(6) tenglama klassik mexanikadagi tezliklarni qo‘shish qoidasidir.
(6)
tenglam ani, vo= co n st
ekanligini hisobga olib, vaqt b o ‘yicha
differensiallasak:
v =
V
yoki
â = a'
hosil bo‘ladi, ya’ni ham m a inersial sanoq tizim larida jism ning tezlanishi
bir xil bo‘ladi. Klassik mexanikada massa o ‘zgarmas
bolganligi uchun
tenglam aning ikkala tom onini m -ko‘paytirib quyidagini hosil qilamiz:
ma
=
m a'
yoki
F = F ' .
Ixtiyoriy tanlangan A'va
10 -sanoq tizimlarida olingan
natijalar shuni
k o ‘rsatad ik i, bir in ersial san o q tiz im id a n ikkinchisiga o ‘tg an d a
mexanikaning tenglamalari o ‘zgarmaydi yoki boshqacha
aytganda, ular
Galiley almashtirishlariga nisbatan invariantlidir.
Bu narsa Galileyning
nisbiylik prinsipi deyiladi.
Yoki boshqacha aytganda,
har xil inersial
sanoq tizimlarida hamm a mexanik hodisalar bir xil ro‘y
berar ekan,
natijada, hech qanday m exanik tajribalar
bilan qaralayotgan sanoq
tizim ining harakatsizligini yoki to ‘g‘ri chiziqli tekis harakat qilayotganli-
gini bilish mumkin emas.
Galileyning nisbiylik nazariyasi katta tezliklar (u0 ~ ) uchun o ‘rinli
emas.
