• Relyefning ozgarishi.
  • 01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet22/189
    Sana16.12.2023
    Hajmi8,32 Mb.
    #120491
    1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   189
    Bog'liq
    zsnu70eei3bIZoN8cMUU (1)

    7.3. Tekisliklar
    Tekisliklar, asosan, dengizning chekinishi nati­
    jasida uning tubining ochilib qolishi, daryo yotqiziqlari 
    va tog'larining yem irilishi natijasida vujudga keladi. 
    M asalan, Sharqiy Yevropa tekisligi ancha ilgari dengiz 
    suvidan xalos bo'lgan, Qizilqum va Qoraqum ham da 
    Ustyurt platosi ham ilgari dengiz ostida bo'lgan.
    Ko'p vohalardagi tekisliklar daryo olib kelgan 
    loyqalarning yotqizilishi natijasida hosil bo'ladi. Masalan, 
    Hind-Gang, M esopotam iya, Buyuk Xitoy tekisliklari. 
    O'zbekistondagi Xorazm vohasi ham shunday yo'l bilan
    53


    hosil bo'lgan, ya’ni A m udaryo loyqalarining yotqiziqlari 
    natijasida vujudga kelgan.
    T ek islik lar to g 'la rn in g u zo q v aq t d avom ida (m illion- 
    lab yillar davomida) yem irilishi natijasida ham hosil 
    bo'ladi. Lavrentiya qirlari, Q ozog'iston past tog'lari 
    (qirlari) ana shunday yo'l bilan hosil bo'lgan.
    Tekisliklar lavalarning Yer yuzasiga oqib chiqishi 
    natijasida ham hosil bo'ladi.
    Relyefning o'zgarishi. 
    Yer yuzasi relyefi to'xtovsiz 
    ichki va tashqi kuchlar ta’sirida o'zgarib turadi. Ichki 
    kuchlar ta ’sirida baland tog'lar va chuqur botiqlar hosil 
    bo'ladi. Tashqi kuchlar (shamol, nurash, suv eroziyasi, 
    m uz eroziyasi surilm alari, sellar, ko'chkilar va h.k.) 
    natijasida tog'lar yem iriladi va pastqam joylarga quriladi, 
    natijada botiqlar to'la boshlaydi.
    M ateriklarning qiyofasi ham to'xtovsiz o'zgarib 
    turadi. M azkur o'zgarishlar asta-sekin sodir bo'ladigan 
    Yer po'stining davriy harakatlari tufayli sodir bo'ladi. Yer 
    yuzasining bir qismi asta-sekin ko'tariladi. Bu esa relyef 
    va iqlimga kuchli ta’sir etadi. M asalan, agar Yer yuzasi 
    ko'tarila boshlasa, oqar suvlarning faoliyati kuchayadi. 
    O keanlar maydonining kengayishi natijasida iqlim 
    yum shoq va nam bo'lib qoladi.

    Download 8,32 Mb.
    1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   189




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy

    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish