• Okeanlarda hayotning tarqaiishi.
  • Organizmlarning okeanlardagi jarayonlarga ta’si­ ri.
  • 01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet24/189
    Sana16.12.2023
    Hajmi8,32 Mb.
    #120491
    1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   189
    Bog'liq
    zsnu70eei3bIZoN8cMUU (1)

    Okean suvlarining hosil bo'lishi. 
    Okeanlarda 
    gidrosfera suvining 96,5% i to'plangan. Olim larning 
    aniqlashicha, okeandagi suv m agm adan ajralib chiqqan. 
    Hozir ham vulqonlar otilganda m agm adan suv ajralib 
    chiqishi davom etmoqda.
    Chunki m antiyadan ko'tarilgan m agm aning bir qismi 
    suv bug'laridan iborat. M agm a Yer yuzasiga chiqqandan 
    so'ng suv bug'lari sovib suvga aylanadi.
    Okeanlarda hayotning tarqaiishi. 
    Okeanlarda 
    organizm lar nihoyatda notekis tarqalgan. Har qanday suv 
    havzasida ikkita qism ajratiladi: suv qatlam i (pelagial) va 
    suv havzasining tubi (bentalo). Okean yoki dengizlarning 
    50 m etrli suv qatlam ida organizm lar ju d a keng tarqalgan. 
    D em ak, okeanlarda ikkita hayot keng tarqalgan joy 
    ajratilar ekan. 0 ‘sim liklardan iborat plaktonlar (fito- 
    planktonjning 95%i, suv qatlam ining yuqori qismida 
    (0-500 m) to'plangan.
    Okeandagi ozuqalarning (biomassa) 59% i materik 
    sayozligida to'plangan. M aterik sayozligi esa okean 
    maydonining 8%ini tashkil qiladi. Okeanning 200-300 m 
    chuqurligida ozuqaning 31,0% i to'plangan, m azkur 
    joylar dunyo okeanining 72% ini tashkil qiladi. Okean 
    maydonini 75% in i tashkil qiladigan 3000 m dan pastki 
    qism ida oziqaning 9,5 %i to'plangan.
    Okeanlarga ozuqa m oddalari tushadigan asosiy 
    m anbalardan biri 
    daryolar
    hisoblanadi. Shuning uchun
    56


    okeanlarni daryolar quyiladigan joylari ozuqaga eng boy 
    hudud hisoblanadi.
    Organizmlarning okeanlardagi jarayonlarga ta’si­
    ri. 
    Dengiz organizm lari biogen m oddalar bilan oziqlani- 
    shi va o‘zida biogen m oddalarni chiqarishi davomida 
    okean suvlarining gaz, tuz m e’yori tarkibiga kuchli ta’sir 
    ko’rsatadi. Dunyo okeani o'sim liklari fotosintez davo­
    mida yiliga 36m ln tonna tem ir va 500 mln tonna fosforni 
    o‘zlashtiradi.
    Ayrim dengiz organizm lari suvda erigan ohakni 
    o'zlashtirib, unda y irik qurilm alar - m arjon qurilm alarini 
    barpo qiladi. D engiz tubida o‘lgan organizm larning 
    to'planishi natijasida organik tog1 jinslari hosil bo’ladi.
    Okean tubida yashaydigan organizm larni tog1 jinslari 
    yem iradi, ayrim lari esa o'zidan kislota chiqarib, tog1 
    jinslarini eritib yuboradi.
    Demak, dengiz organizm lari okean suvlarining 
    kimyoviy tarkibiga, sho’rligiga ta’sir etadi ham da yangi 
    tog1 jinslarini hosil qiladi.

    Download 8,32 Mb.
    1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   189




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy

    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish