• Tropik havo massasi.
  • Arktika va Antarktika havo massalari.
  • 01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet26/189
    Sana16.12.2023
    Hajmi8,32 Mb.
    #120491
    1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   189
    Bog'liq
    zsnu70eei3bIZoN8cMUU (1)

    9.2. Havo massalari
    Troposferaning bir xil xususiyatiga ega bo'lgan katta 
    hajm li havosi 
    havo massalari
    deb ataladi.
    Havo m assalari quyidagi asosiy guruhga bo'linadi:
    Ekvatorial havo massasi. 
    Ekvatorial kengliklar 
    ustida tarkib topadi. Harorat va nam lik yil bo'yi yuqori. 
    Shamolsiz hududlarda tarkib topadi.
    Tropik havo massasi. 
    Tropik kengliklarda, cho'llar 
    va dengiz ustida tarkib topadi. Harorati yuqori, namligi 
    kam , quruqlik ustida kontinental, dengiz ustida dengiz 
    havo massasi tarkib topgan.
    Mo'tadil havo massasi. 
    M o'tadil kengliklarda tarkib 
    topadi, quruqlik ustida kontinental, okean ustida dengiz 
    havo massasi vujudga keladi. Kontinental m o'tadil havo 
    m assalari qishda sovuq, yozda issiq bo'ladi.
    Arktika va Antarktika havo massalari. 
    Qutbiy 
    o'lkalarda muz va qorlar ustida vujudga keladi, harorati 
    past, nam ligi kam bo'ladi.
    9.3. Yer yuzasida bosim ning taqsim lanishi.
    Doim iy shamollar
    Yer yuzasida atmosfera bosimining taqsimlanishi.
    Yer yuzasining turli qism lari Quyosh tomonidan turlicha
    59


    isitilishi va havo m assalarining harakatiga ko'ra past va 
    yuqori bosim hududlari vujudga keladi.
    Quyosh nurlarining Y eryuzasida notekis taqsim lanishi 
    atm osfera bosim ining ham notekis taqsim lanishini 
    keltirib chiqaradi. Ekvator atrofida havo harorati yuqori 
    bo‘lganligi tufayli past bosim oblasti vujudga kelgan. 
    M azkur hududda havoning ko'tarilm a harakati hukmron. 
    Yuqoriga ko‘tarilgan havo sovib, shimol va janub tomon- 
    ga oqib ketadi va asta-sekin ikkala yarim sharning 30° 
    kengliklarida pastga tusha boshlaydi. Natijada m azkur 
    kengliklarda yuqori bosim oblasti vujudga keladi. Yuqo­
    riga ko'tarilgan havoning bir qismi m o'tadil kengliklar 
    tomonidan oqib boradi va Yerning aylanish kuchi ta’sirida 
    sharqqa burilib - g'arbiy sham ollarning vujudga kelishiga 
    sabab bo'ladi. Qutbiy o'lkalarda harorat past bo'lganligi 
    tufayli havo doimo sovib pastga tusha boshlaydi. Shuning 
    uchun qutbiy o'lkalarda yuqori bosim oblasti vujudga 
    keladi. Yer yuzasida to 'rtta yuqori bosim (ikkita qutbiy, 
    ikkita subtropik kengliklarda) va uchta past bosim 
    (ekvatorial, ikkita m o'tadil kengliklarda) oblasti vujudga 
    keladi.

    Download 8,32 Mb.
    1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   189




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy

    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish