|
Foydalanuvchi va elektron nashrning o'zaro aloqa qilish xarakteriga ko'ra
|
| bet | 46/133 | | Sana | 10.01.2024 | | Hajmi | 0,66 Mb. | | #134002 |
Bog'liq Ўзбек тили ва адабиети таълимида ахборот технологиялари Word variantiFoydalanuvchi va elektron nashrning o'zaro aloqa qilish xarakteriga ko'ra
*farqlanadigan elektron nashr;
*farqlanmaydigan elektron nashr.
7.3. Setcratura
Filologiyadagi eng katta yutuq setcraturadir, ya’ni internet tarmog'ida vujudga kelgan va unda o'qish uchun yo'naltirilgan adabiyot vujudga keldi. Setcratura adabiyot va internetning o'zaro aloqasi va faoliyati natijasida yuzaga kelgan tushuncha hisoblanadi. К eng ma’noda lining predmeti - adabiy matniardir, ularni mualliflar tarmoqlar jurnallan va nashrlarida joylashtirib boradilar. Setevaya literatura (seteratura) — bu tushuncha hozirda Internet tarmog'ida mavjud bo'lgan badiiy asarlarga ham ishlatilmoqda. Internet bosma nashrlarda mavjud bo'lmagan bir nechta imkoniyatlami muallifga laqdim qiladi, bular:
Matnning bir chiziqii einasligi: giperssilkalar sababli o'quvchi main bo‘yicha o‘z harakat traektoriyasini chizishi mumkin bo'ladi;
Malnning interaktivligi: muallif o'quvchilarga mavjud matnga o'zgarishlar kiritish imkenini berishi mumkin;
Matnning multimedialigi: inlernetdagi matnga ovozli layllarni, animatsiyali tasvirlarni osonlik bilan qo'yish mumkin.
Internetda bugungi kunda eng keng va ko‘p tarqalgan janrlar bo’lib prozaik miniatyura, esse va adabiy kundaliklar hisoblanadi Seteratura haqida “Vikipediya”da Dirdina A.A., К urano va A.O. ««Сетевая литература: потенциал и тенденции развития» maqolasi, shuningdek, A.L.Tarankov, V.Solcnskiy, l.S.Skoropanovalarning maqolalari yozilgan.
Adabiyot va infonnasion texnologiyalarning o‘zaro aloqasi tufayli quyidagi “mahsulotlaf’ga ega bo'Iish mumkin:
clektron kitoblar (Word, Pdf formatida saqlangan);
elektron ensiklopediyalar (masalan, Кругосвет, Википедия);
elektron kutubxonalar (Максим Мошков),
yosh mualliflar uchun elektron portal (masalan, proza.ru. pocziya.ru vab):
seteratura.
Seteratura bugungi kunda keng tarqalgan bo'lib. uning tarixi 1994- yilga borib laqaladi. Birinchi rus adabiy veb-jurnali 1994- yilda Leonid Delitsin tomonidan tashkil qilmgan edi. Amnio rus tilli sctcraturaning boshlanishi sifatida 1995-yilmng IO-oktabri hisoblanadi, bunda Roman Lcybov o'zining “Roman” gipertekstli loyihasiga start bergan edi. Seierator Aleksey Andreev Internetda «Сетера. Манифест Сетевой литературы, или личный опыт поэтической независимости» maqolasini e’lon qildi, bunda u sctcraturaning asosiy janr va uslubiy xususiyatlarini ochib berishga harakat qilgan. Ulardan ayrimlari: Tarmoqdagi muallif erkin ravishda o‘z asarini nasbr qilishi mumkin, bunda u bosma nashr bilan bog‘hq harajatlami chetlab o‘tadi.
Anonimlikni saqlashi mumkin.
Eng muhimi, aniq va tezkor qayta aloqaning mavjudligi.
Tarmoq seminarini tashkil qilisb, unda asar haqidagi fikrlami o‘rtoqlashish mumkin. Dunyomng har bir chekkasidan fikr keladi.
Nihoyat, tarmoqqa xos spesifik xususiyatlar
gipertekstuallik, ya’ni elektron matnlarni gipermurojaatlar orqali bir-bin bilan ulash, shuningdek, ulami noverbal ma'lumotlar - rasmlar, rang, ovoz bilan to'ldirish;
kollektiv ijod - dastlabki matrmi palimpsestga aylantirish imkoni, unda ko‘plab syujet va obraz chiziqlari bo'ladi;
ishning dinamikligi, uning o‘yin xarakteriga egaligi. Ayniqsa, buni «Живой журнал» saytida kuzatish mumkin. Yaqinda bu kabi saytlaming reytingi tekshirib ko'rilgan. Tarmoqda va bosma nashrlarda mashhur adabiyqtshunos Maks Fray Runet mualliflarining ommaviyligi reytingini tuzoi, birinchisi - o'ziniki, ikkinchisi - ovoz berish orqali. Reytingi yuqorilari sifatida: Nikolay Baytov, Roma Voronejskiy, Danila Davidov, Maksim Kononenko, Anton Nikitin, Oleg Postnov, Vladimir Puziy, Aleksandr Romadanov, Kira Tenisheva, Konstantin Shapovalov, Meri i Pcrsi Shelli, Bayan Shiryanov, Linor Goralik, Aleksroma, Valeriy Segal, Aleksey Andreev, Sanches, Mixail Berezin, Dmitriy Kovalenin, Olga Rodionovalar qayd etildilar Ularning ismi ko'proq «Русский .«ypHaawda ham tilga olinadi, yoki ukrainalik adabyotshunos Yuriy Andruxovich tomonidan tashkil qilingan “Потяг” veb-almanaxida ham bu ismlar juda mashhur.
Kiberatur asarlar mualliflari multimedia imkoniyatlaridan keng foydalanishadi, matn, grafika, ovoz, animatsiya, videoni bir butunlikka aylantirishadi. Kiberaturaning eng muhim elementi sifatida o'quvchi bilan interaktiv hisoblanadi. Bu borada internetportal «Сетевая словесность»йа juda qiziqarli materiallar to‘plangan. Seteraturaning rivojida ривожида «Роман», «Буриме», «Сонетник». «Пекарня лимериков», «Сад расходящихся хокку», «Ренга» ва «Стихи.ру» и «Проза.ру» saytl arming faoliyati muhim ahamiyat kasb etdi.
7.4. Ta’lim portallari
Xususan, o’zbek tili va adabiyoti ta’lnnida Internet saytlaridan tbydalanish imkoniyatlarini, uning samaradorligini amqlashda awal internet xizmatining turlari va ulaming xarakterini aniqiab olish uihoyatda muhim. Aynan ana shu aniqlangan ma’lumotlar internet larmog’ida ishlashning tashkiliy jihatdan shakli va usullarini ajratib olishga yordam beradi. Bu borada 2 ta portalni ta’kidlab ko’rsatish munikin: 1. ZiyoNet portali. 2. Respubiika pedagogika ta’lim inuassasalari portali.
Shuningdek, quyidagi ikki sayt ham juda muhim: www.uzedu.uz www.multimcdia.uz
Respublikamiz Oliy va 0‘rta Maxsus bihm yurtlarida o‘quv inuassasalari uchun yaratilgan saytlarni kataloglashtirish, respubiika lu'lim muassasalarida tayyorlanayotgan elektron o quv adabiyotlarini harcha ta’lim inuassasalari orasida targ ib qilish muhim va murakkab vnzil'a hisoblanadi. Davlatimiz rahbariyati tomonidan ushbu masalani iiohiy ycchimini topish hamda ta’lim inuassasalari uchun yaratilgan elrklron o’quv resurslari va ta’lim muassasalari saytlarini ta’lim jiiiiiyoniga tatbiq etishga jiddiy e’tibor berilmoqda. ZiyoNet jamoat axborot ta’lim tannog’i 2005-yil 28-sentyabrda 0‘zbckiston К ipuhlikasi Prczidcnti I.A.Kariinovning “0‘zbckiston Kcspiiblikasining jamoat ta’lim axborot tarmog’ini tashkil etish ti>’g'iisida’’gi 2005-yil 28-scntyabrdagi 191-sonii qaroriga muvofiq tashkil lopgan.
ZiyoNet tarmog’ining asosiy maqsadi ta’lim tizimida respubiika yoshlari hamda ta’lim oluvchilarni bilim olish jarayonida axborot- kiuiuiiunikalsiya xizmatlarini ko’rsatishdan iborat.
I iiyiliihinuvchilar ID.UZ tizimidan ro’yxatdan o’tgan liiydiilanuwliilarga ZiyoNet portali o’z imkoniyatlarini namoyon qili ililuii uchun barcha sharoitlarni yaratib beradi. Jumladan:
I /iyoNcl portalining kutubxonasiga axborot-ta’limiy iiia’luiiiiilliuni joylashlirish.
’ I h hmchi dai ajali «ZI1.UZ» domenida sayt-sateiitlami yaratish.
1 ZivoNcl porlalining yopiq bo'hmlariga kirish va u yerdan niii'liiuiiil olish
I ZiyoNet axborot resurs tarmog1 ining turli tanlovlarida qnliiasliisk
ZiyoNei axborot ta’lim tannog’i yoshlami, murabbiylami, shuningdek. aholining lurli qatlamini kerakli axborot bilan ta’minlash, AT sohasida kerakli ma’lumotlarni berish, muloqot qilish va tajriba almashinishlari uchun zarur imkoniyatlarni yaratib benshni o’z zimmasiga oladi. Shutting uchun zamonaviy bilimlar sari keng yo'l ochish, ta’limni takomillashtirishda yangi axborot texnologiyalardan unuinli foydaianish - bugungi Running talabiga aylandi. Vaholanki, ta’lim tizimida sezilarli o’zgarishlar ro'y bennoqda. Ta’lim tizimida o'quv muassasalari uchun yaralilgan saytlardan foydalanib oqitish qo’llanilmoqda.
Respublika pedagogika ta’lim muassasalarining yagona axborot muhiti yaratiladi,
yagona kutubxona muhitini shakllantiradi (elekron kutubxonani yaratilishi, elektron darsliklar va noan’anaviy axborot tashuvchilar fondining shakllanishi, yagona ma’lumotlar bazasining yaratilishi va h.k );
pedagogik ta’lim sohasida yagona telekommunikatsiya tannog'i muhiti shakllantirilAll,
yangi axborot-ta’lim muhitini shakllantiradi, ta’limda axborot va kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanishning ijtimoiy-psixologik asoslarini yaratadi;
yangi axborot inadaniyatiga ega pedagogik kadrlarini shakllantirish orqali pedagogik ta’lim sifatini oshiradi;
yangi ta’lim tcxnologiyalarining ilmiy va metodik ta’minoti tizimini yaratadi;
ta’lim axborotlariga, axborot resurslariga ommaviy tashrifni ta’minlasbi, hujjatlarni uzatish, hisobga olish mexanizmini tizimlashtirishi, respublikada pedagogik ta’limning holati bo'yicha axborotlarni jamoatchilik uchun ochiqligini amalga oshiriladi
Pedagogika ta’lim muassasalarining yagona axborot makonini joriy etilishi pedagogik ta’limning sifatini va axborot ta’minotini rivojlanishiga yaxshi sharoit yaratadi. Hozirda portalda pedagogika ta’lim yo’nalishlari bo’yicha davlat ta’lim standartlari, o’quv rejalari, o’quv dasturlari, darsliklar, o’quv qo’Hanmalar, ma’ruzalar matnlari, nomzodlik, doktorlik dissertasiyalari, avtoreferatlar, "Pedagogik ta’lim" jumalining elektron versiyalari joylashtirilgan elektron kutubxona va masofaviy kurslar va testlar, elektron konferensiyalar, har bir pedagogik OTM haqida ma’lumotlar va pedagogika OTMlari Inliruvchilari, pedagogika sohasidagi yangiliklar haqidagi ma’ I umotlar joylashtiri Igan.
|
| |
