|
Sabzavot va poliz ósimliklari selekciyasining
|
| bet | 2/15 | | Sana | 03.12.2023 | | Hajmi | 80,07 Kb. | | #110234 |
Bog'liq 1 (8)Sabzavot va poliz ósimliklari selekciyasining tiykarǵi vazifasi yuqori hasilli bólgani xolda sapali mahsulot beradigan, kasalliklarga, ziyankeslerga, tashqi muhitning noqolay sharayatlariga chidamlilik xossalarini ózida jam qilgan, mexanizmlar yordamida parvarishlashga moslashgan nav, geterozis duragaylarni yaratishdan iboratdir.
Miywe eginleri selekciyasining tiykarǵi vazifalari mahalliy sharayatlarga moslashgan, hasildor, har xil xojaliq maqsetlarida ishlatish ushin yaroqli taza navlar ishlab chiqarish, respublikamizda miywe-jemisli ósimliklari navlar majmuini yaxshilash va takomillashtirishdan iboratdir.
2. Selekciya taza navlar ustida izlanishlar olib borar ekan, birinshi navbatda navshunoslik fani bilan chambarchas bog’langan. Taza navlar olishda birlamchi materiallarning biologik qásiyetlerini, eng muhim xojaliq belgilerin úyreniw va bilish, ularni mavjud navlar bilan taqqoslash, har xil iqlim sharayatlarda sinab kórish lozim. Shoniń ushin navlar tuwrisida tóla ma`lumotga ega bólmasdan, olardiń afzallik va kamchilik tomonlarini bilmasdan turib taza navlar olish, hamda ularni ishlab chiqarishga tadbiq etish mumkin emas.
Genetikaselekciya fanining teoriyaliq asosi esaplanadi. Miyweli terekler selekciyasining yutuqlari selekciya jarayonining qay dárejede genetik qonuniyatlarga asoslanganligiga bog’liqdir. Taza nav yaratilishi jarayonining ilk bosqichida duragaylash ushin juftliklar tanlashda sistematikaning ahamiyati kattadir. Foydalanilayotgan ósimlik namunalarining qaysi tur, avlodga tiyisli ekanligini, olardiń genetik kelib chiqishini yaxshi bilish lozim.
Ósimliklarning yovvoyi ajdodlari foydali, juda muhim xojaliq belgilarga ega bólganligi ushin ulardan samarali foydalanish ham sistematikaga bevosita bog’liqdir.
Fiziologik va biokimyo izlanishlar navlar orasidagi hasildorlik parqini tushuntirib berishda katta rol` óynaydi. Shoniń ushin ósimliklarning mahsuldorligini aniqlovchi mor-fologik belgilerin uzviy ravishda olardiń fiziologiyasi bilan birgalikda úyreniw kerek. N. İ. Vavilov ham ósimlik belgilerin fiziologik analiz qilishga katta e`tibor bergan. Bu esa selekciya ishlarini ham genetik, ham fiziologik asosda olib borishni taqozo etadi.
Miywe va sabzavotlarning biokimyoviy qurami ham nav qiymatini aniqlaydigan belgilardan biri esaplanadi. Vitaminlar, mineral tuzlar, organik kislotalar va odam organizmi ushin zarur bólgan basqa biokimyoviy birikmalarga boy bólgan navlar olish biokimyo mutaxassislari bilan birgalikda ish olib borishni talab etadi.
Kasallik va ziyankeslerga chidamli navlar olishda esa fitopatologiya va entomologiya fani yutuqlaridan tóla foydalaniladi.
|
| |
